İslam Mezhepleri II
HAZIRLIKLI İLAHİYAT İSLAM MEZHEPLERİ TARİHİ II DERSİ İLE İLGİLİ TEMEL İLKELER
1. Dersle ilgili ölçme ve değerlendirmede sizlerin ders içi ve ders dışı etkinlikleriniz dikkate alınacaktır.
2. Ders dışı ve ders içi etkinlikler, vize ve finallere 0-25 puan etki edecektir.
3. 14 haftalık programda belirlenen konularla ilgili araştırma notu, makale, power point sunumu, resim, belge, kitap tanıtımı, makale özeti, konuyla ilgili görsel ve yazılı malzeme, ders dışı etkinlik örneklerinden bazılarıdır.
4. İşlenecek mezhebin kendi sitesinden o mezhebe ait bilgileri edinmek ve sınıfta paylaşmak veya onlarla ilgili resimleri sunmak önemlidir.
5. İşlenecek mezhep hakkında yazılmış eleştirel bir makale veya kitabı sınıfta özetlemek ve arkadaşlarınızla paylaşmak önemlidir.
6. İşlenecek mezheple ilgili görüşleri, kavramları, yayıldığı yerler, hiyerarşik yapısı hakkında kavramsal haritalar hazırlamak önemlidir.
7. Dersler öğrenme ve öğrenci merkezli işlenecektir. Ders dışı etkinlikler, derse taşındığı takdirde kısa süre de olsa sunuma izin verilecektir.
8. Her yıl ders içi etkinlik olarak bir öğrenci paneli planlanacaktır. Beş kişiden oluşacak bu panelde görev alanlar, ders içi etkinlik olarak ayrıca değerlendirilecektir.
9. Derse hazırlık olarak hazırlanan makaleler, sunumlar, araştırma notları için dipnot verilmesi şarttır. Aldığı bilginin kaynağını göstermeyenlerin çalışmaları değerlendirmeye alınmayacaktır. Özellikle bir başkasından aynen alınmış ödevler kopya muamelesi görecektir.
10. Yapılan çalışmalar, lise ödevi gibi bir Ansiklopedi maddesinin aynısı veya özeti olmayacak, mutlaka hazırlayan kişinin eleştiri ve değerlendirmelerine yer verilecektir. Özellikle Diyanet İslam Ansiklopedisi ve Şamil Ansiklopedisi, yada İnternet sitelerinden aynen alınan bilgiler değerlendirme dışı tutulacaktır.
11. Ders dışı etkinlikler, konunun işlendiği gün teslim edilmesi şartıyla değerlendirmeye alınacaktır. Hazırlanan ödevler el yazısı ile veya bilgisayar çıktısı olarak teslim edilecektir. Sunumlar, resimler ve benzeri dökümanlar, CD veya disket olarak verilebilir.
12. Asıl amaç, öğrencinin derse hazırlıklı gelmesini sağlamak ve konuyla ilgili yeni ve bilimsel bilgileri paylaşıma açmaktır.
13. 14 Haftalık programda, her hafta ne işleneceği, hangi sorunlar çerçevesinde, hangi yöntemle ve ne tür kaynaklardan hareketle ele alınacağı ayrı ayrı açıklanmıştır.
14. Dersle ilgili sorunlarınızı, sizlere ayrılan görüşme günü veya e-mail yoluyla bana bizzat ulaştırabilirsiniz.
15.Özgünlük ve bilimsellik temel ilkedir.
16. Devam zorunludur.
17. Derse ilk 5 dakikadan sonra girilmez.
Başarılar diliyorum...
İSLAM MEZHEPLERİ TARİHİ II
Bölüm: İLAHİYAT 2017-2018 Öğretim Yılı
Dersin Hocası: Prof. Dr. Sönmez KUTLU
Salon: 123 (Çarşamba 10.00-12.00); 127(Çarşamba 13.00-15.00)
Öğrencilerle Görüşme Gün ve Saatleri: Salı: 13.00-15.00
skutlu@divinity.ankara.edu.tr
Dersin Adı: Mezhepler Tarihi II | Dersin Kodu: İLA360 | Dönem : 6.Yarıyıl |
Ders Türü: Teorik | Saatleri/Hafta/Dönem 2/ BD | DersinYerel kredisi: 2 ECTS kredisi: |
İSLAM MEZHEPLERİ TARİHİ II
A) Dersin Tanımı ve 14 Haftada İşlenecek Ana Konular
Dersin Tanımı: Ehl-i Sünnet (Hadis Taraftarları, Ma’turidilik ve Eş‘arilik), Yezidiliğin ve Vehhabilik doğuşu, görüşleri, edebiyatı ve tarihçesi; Mezheplerin itikadî ve tasavvufi boyutu; İslam dünyasındaki mehdi ve mesihçi hareketlerden Bahailik, Kadiyaniliğin doğuşu, teşekkülü, görüşleri edebiyatı ve günümüzdeki durumu; Alevilik-Bektaşiliğin Mezhepler Tarihi açısından değerlendirilmesi; İslam dünyasında mezheplerin nüfus oranları ve coğrafi dağılımı; Tarihte Türklerin benimsediği mezhepler; Mezhepler arası ilişkiler, Mezhepçilik sebepleri ve sonuçları.
-Ehl-i Sünnet ve Ashabu’l-Hadis,
-Ehl-i Sünnet Eşarilik,
-Ehl-i Sünnet Maturidilik,
-Mezheplerin Ameli ve Tasavvufi Boyutu,
-Vahhabilik
-Selefilik
-Yezidilik,
-İslam Kültüründe Mesihlik ve Mehdilik İddiaları,
-Kadiyanilik,
-Babilik-Bahailik,
-Mezhepler tarihini ilgilendiren yönleriyle Alevilik-Bektaşiliğin inanç boyutu ve etkilendiği mezhebi unsurlar,
-Alevilik-Bektaşilik üzerinde etkili olan Türk Kültürü, Şiiliğin Alevilk-Bektaşilik üzerine etkileri, Hacı Bektaş Veli ve Makalatı, Buyruklar ve günümüzde Alevi-Bektaşilerin dağılımı konularında öğrencilerin bireysel faaliyetleri (Seminer veya Panel)
-Tarihte Türklerin benimsediği Mürcie, Mutezile, Maturidiilik, İsmaililik vb., Türkiye ve diğer ülkelerde yaşayan mezheplerin günümüzdeki coğrafi dağılımı, nufus oranları,
-İslam Tarihinde mezheplar arası ilişkiler, Mezhepler üstü din anlayışı, Mezheplerin İslam düşüncesine katkıları, Mezhepler arası anlaşmaslıkların sebepleri ve çözüm yolları, Mezhepçilik, Mezhepsizlik ve mezhebin dinle özdeşleştirilmesi, Hızlı sosyo-kültürel değişme ve mezhepler.
B) Dersin Amaçları
- Mezheplerin söylemleri, lider profilleri ve zihniyetlerini tipolojilendirmek,
--Mezheplerin ameli mezhepler ve Sufi ekollerle ilişkisini tahlil etmek,
-Çağdaş mezheplerden Vahhabiliğin tarihçesi, önemli şahsiyetlerini, kendi kaynaklarından hareketle temel görüşleri ve edebiyatlarını incelemek,
-İslam Kültüründe Mesihlik ve Mehdilik iddiaları ve kökenlerini analiz etmek,
-Çağdaş mezheplerden Kadiyanilik ve Babilik-Bahailiğin tarihçesi, önemli şahsiyetlerini, kendi kaynaklarından hareketle temel görüşleri, edebiyatlarını incelemek,
-Selefi anlayışın İslam toplumları üzerindeki tesirlerini analiz etmek,
-Başta Maturidilik olmak üzere Türklerin tarihte benimsediği mezhepleri incelemek,
-Günümüzde mezheplerin Coğrafi durumu ve nüfus oranlarını harita üzerinden tahlil etmek,
-Tarihi, sosyo-kültürel ve inanç boyutuyla Alevi-Bektaşi düşüncesini Mezhepler Tarihi açısından analiz etmek,
- Hacı Bektaş-ı Veli Makalatı, Buyruklar ve Alevilik-Bektaşilik içerisinde Türk düşüncesi izleri, mezhebi unsurlar konularında Seminer ve bireysel sunumlar gerçekleştirmek,
- Mezheplerin kendi ana kaynaklarını tanıyabilme ve mezhepleri kendi kaynaklarına dayalı olarak ortaya koyabilme,
-Din ve mezhepler arasındaki ilişkiyi sorgulamak, Mezhepler arası anlaşmazlıkların sebep ve sonuçlarını tartışmak,
C) Öğrenci Kazanımları
-Mezhepleri söylemleri, lider profilleri ve zihniyetlerine gore tipolojilendirir,
-Ehli Sünnet’in tarihsel gelişimini, alt gruplarını ve günümüzdeki durumlarını, edebiyatlarını, İslam düşüncesine katkılarını, kendi kaynaklarına dayalı olarak analiz eder,
-Mezheplerin ameli mezhepler ve tasavvufi Ekollerle ilişkisini açıklar,
-Çağdaş mezheplerden Vehhabiliğin tarihçesi, önemli şahsiyetlerini, kendi kaynaklarından hareketle temel görüşleri, edebiyatlarını tanır ve yorumlar.
-Selefiliğin düşünce dünyasını tanır ve tahlil eder,
-Klasik Mezheplerden Yezidiliğin tarihçesi, kendi kaynaklarından hareketle temel görüşleri günümüzdeki durumları, edebiyatları, islam düşüncesine katkılarını kendi kaynaklarından tahlil eder ve açıklar,
-İslam Kültüründe Mesihlik ve Mehdidlik iddialarını ve kaynaklarını tartışır,
-Çağdaş mezheplerden Kadiyanilik ve Babilik-Bahailiğin tarihçesini, önemli şahsiyetlerini, kendi kaynaklarından hareketle temel görüşlerini, edebiyatlarını tanır ve yorumlar,
-Başta Maturidilik olmak üzere Türklerin tarihte benimsediği mezhepleri tanır ve açıklar; Günümüzde mezheplerin Coğrafi durumu ve nüfus oranlarını harita üzerinden gösterir,
-Tarihi, sosyo-kültürel ve inanç boyutuyla Alevi-Bektaşi düşüncesini analiz eder,
- Alevili-Bektaşiliğin inanç boyutunu Mezhepler Tarihi açısından tahlil eder,
- Hacı Bektaş-ı Veli Makalatı, Buyruklar ve Alevilik-Bektaşilik içerisinde Türk düşüncesi izleri, mezhebi unsurlar konularında Seminer ve bireysel sunumlar gerçekleştirir,
- Mezheplerin kendi ana kaynaklarını tanıyabilme ve mezhepleri kendi kaynaklarına dayalı olarak ortaya koyabilme,
- Mezheplerin kendi ana kaynaklarını, temel görüşlerini tanır ve mezhepleri kendi kaynaklarına dayalı olarak ortaya koyar,
-Din ve mezhepler arasındaki ilişkiyi sorgular, Mezhepler arası anlaşmazlıkların sebep ve sonuçlarını analiz eder,
DERSİN 14 HAFTALIK ANA KONULARI VE DAĞILIM ÇİZELGESİ
1. Hafta
Ehl-i Sünnet: Ehl-i Sünnet ve Ashabu’l-Hadis, isimlendirme sorunu, Hadis Taraftarlığı Rey Taraftarlığı kutuplaşması, teşekkül süreci, görüşleri, temel kavramları, yayıldığı bölgeler, Şafiilik-Hanbelilik ve Malikilikle ilişkisi, önde gelen temsilcileri, etkileri, Klasik edebiyatı ve hakkında yapılan araştırmalar.
2. Hafta
Eş’arîlik, isimlendirme sorunu, teşekkül süreci, görüşleri, temel kavramları, yayıldığı bölgeler, Eş’arî mezhebinin önde gelen bilginleri, etkileri, Nizamiyye medreseleri ve Eşarilik, Eşarilik Sufilik ilişkisi, Eşarilik ve Siyasi otoriteler, Osmanlı dönemi Eşariliği, Günümüzde Eş’arilik, Eşarilik-Sufilik İlişkisi, Eş’ariliğin temel görüşleri, Klasik edebiyatı ve hakkında yapılan araştırmalar.
3. Hafta
Mâturîdîlik, isimlendirme sorunu, mezhebi arka planı ve teşekkül süreci, görüşleri, temel kavramlar, yayıldığı bölgeler, Maturidilik ve Türkler, Selçuklular ve Osmanlı döneminde Maturidilik, etkileri, Eşarilik ve Maturidilik Arasındaki Farklar, Maturidî edebiyat ve Maturidilik hakkında yapılan araştırmalar.
4. Hafta
İtikadî ve Siyasi Mezheplerin Sufilikle İlişkisi, Ehl-i Sünnet içerisinde Sufi eğilimler, Şiilik-Sufilik etkileşimi, Alevilik ve Bektaşilikte mezhebî unsurlar, Safevi Şiiliği ve Kızılbaşlık İlişkisi
İtikadi ve Siyasi Mezheplerin Ameli Boyutu: Zeydilik-Hanefilik İlişkisi, Mutezile-Hanefilik İlişkisi, Hanefilik-Maturidilik İlişkisi, Şafiilik-Eşarilik İlişkisi, Hanbelilik-Vahhabilik İlişkisi, Caferilik-İmamiyye İlişkisi
5. Hafta
Vehhabilik: Vahhabiliğin tarihi arkaplanı ve Hadis Taraftarlığı, Vehhabiliğin doğduğu ortam,-Muhammet b Abdilvehhab ve mezhebin doğuşundaki yeri, Muhammet İbn Abdilvehhab sonrası Vehhabilik; Tevhid ve Emr-i bi’l-Ma’ruf ve’n-Nehyu ani’l-Münker, bidat anlayışları; Osmanlı Ulemasının Vehhabilere yazdığı Reddiyeler, Vahabilik ve Suudi Yönetimi, Desteği, Suudi Vahhabilik ve Cihadi Vehhabilik,
6. Hafta
Selefilik
Selefilik: Selefiliğin Tanımı Sorunu, Selefiliğin fikri arkaplanı ve Hadis Taraftarlığı, Siyasal İslam İdeolojisi Olarak Selefilik, Selefilik-Vehhabilik İlişkisi, Selefi Kavram Dünyası, Selefiliğe Modern eleştirler, Selefilik ve Radikal Hareketlere etkisi; Selefi Kaynaklar; Türkiye Selefiliği; Selefi Sufi kutuplaşması; Selefi Şii Kutuplaşması.
7. Hafta
Sınav Haftası
8. Hafta
Yezidilik : Tarihçesi,-Şeyh Adi Musafir ve Yezidiliğin doğuşu, Yezidiliğin yayılışı, Temel Görüşleri:Yaratılış, Tufan, Melek Tavus, Tenasuh inanışları,. Temel kitapları: Kitabu Cilve ve Mushaf-ı Reş; Laleş’te Yezidî Merkezi, Yezidilerin Etnik yapısı, Günümüzde Yezidiliğin durumu ve çoğrafi dağılımı
9. Hafta
İslam Kültüründe Mehdilik Tartışmaları ve Mesihlik Meselesi, Mehdilik, iman meselesi midir?
10. Hafta
Kadiyanilik: Doğuşunu hazırlayan sebepler, Gulam Ahmet’in Kişiliği, Gulam Ahmed’in mehdi, mesih ve Resullük iddiaları, Günümüzde Kadiyanilik: Lahor ve Kadiyan kolu, Ahmedîlerin Uluslararası faaliyetleri, Kadiyani Kurumlar, Mezhebin edebiyatı, Kadıyanilerin çağdaş sorunlara yaklaşımı, Kadıyaniliğin coğrafi dağılımı ve nüfus oranları, Kadıyaniliğe eleştiriler
11. Hafta
Babilik ve Bahailik : Babiliğin oluştuğu ortam, Ali Muhammed’in oluşumdaki rolu, Babilik ve Bahailiğin Şii Şeyhi tarikatıyla ilişkisi; Bahaullah zamanında Babiliğin durumu, Bahaullah’tan sonra Bahailik, Kitabu’l-Beyan, Kitabu’l-Akdes, Kitabu’l-İkan, Günümüzde Babilik-Bahailiğinin Çağdaş Sorunlara yaklaşımı, Bahailiğin Din olma iddiaları, Bahai kurumlar: Bahai mahfilleri ve mabedleri, Bahailiğin coğrafi dağılımı ve nüfus oranları, Bahiliğe eleştiriler.
12. Hafta
Alevilik 1 Alevilik, Bektaşilik ve kızılbaşlık kavramları, Aleviliğin dini statüsü; Alevilik-Bektaşilik ilişkisi, Kızılbaşlık ve Bektaşilik arasındaki farklar; Alevilik ve Bektaşilikte Türk Kültürünün izleri, İran dinleri ve Hristiyanlık ile ilişkisi, Alevilik ve Bektaşilik’te Allah, Peygamber ve Ali anlayışları, İbadet, adab-erkan, Buyruk ve Erkannameler, Alevilik-Bektaşilik’te Ehl-I Beyt ve 12 İmam anlayışı; Alevilik-Bektaşilikle ilgili sorunlar (Cemevleri, Diyanet ve Din Dersleri); Dede ve babalık müesseseleri, Türkiye’de Alevi ve Bektaşi örgütlenmesi; Literatürleri.
13. Hafta
Alevilik 2 Alevilik ve Bektaşilikte Türk kültürünün İzleri, Şiiliğin Alevilik üzerindeki etkileri, Hacı Bektaşı Veli ve Makalatı, Günümüzde Alevilerin dağılımı, Buyruklar hakkında öğrencilerin hazırlayıp sundukları sunumlu seminerler.
14. Hafta
Türklerin tarihte benimsediği mezhepler: Mürcie, Mutezile, İsmaililik, Şia-İmamiyye, Zeydiyye, Maturidilik, Eş’arilik’le ilişkileri. Türkiye’de mezheplerin toplumsal hayattaki rolü, Mezheplerin Diyanetle ilişkileri.
İslam Dünyasında mezheplerin coğrafi dağılımı ve nüfus oranları, Mezhepler arası ilişkiler ve gerginlikler, Türkiye’nin mezhebî dağılımı (harita üzerinden).
15. Hafta
İslam Tarihinde mezheplar arası ilişkiler, Mezhepler üstü din anlayışı, Mezheplerin İslam düşüncesine katkıları, Mezhepler arası anlaşmaslıkların sebepleri ve çözüm yolları, Mezhepçilik, Mezhepsizlik ve mezhebin dinle özdeşleştirilmesi, Hızlı sosyo-kültürel değişme ve mezhepler.
16. Hafta
Sınav Haftası
DERSİN 14 HAFTALIK İÇERİK AÇILIMI (Konu/Konular, Metod ve Materyal, Konunun Amaçları ve Kazanımları, Ana Kaynaklar ve Yardımcı Kaynamlar)
TARİH | KONULAR | ANA VE YRDIMCI KAYNAKLAR |
I. HAFTA 123-127 15/02/2017 406 15/02/2017 | EHL-İ SÜNNET VE HADİS TARAFTARLARI -Ehl-i Hadis, Ehl-i Sünnet, Ehl-i Eser kavramları nasıl tanımlanabilir? -Ehl-i Sünnet kavramındaki kavram karmaşı nedir? –Hadis Taraftarları’nın doğuşunda etkili olan sebepler nelerdir? -Hadis Taraftarlarının mihne sürecinde takındığı tavır nasıl olmuştur? -Hadis Taraftarları’nın temel görüşleri nelerdir? -Hadis Taraftarlarının temel kaynakları nelerdir? -Hadis Taraftarlarının gelenekçi-muhafazakar din anlayışı ile ilişkisi nedir? -Hadis Taraftarları hakkında yapılan çağdaş araştırmalar nelerdir? Hadis Taraftarlığının günümüzdeki tezahürleri nelerdir? | Ana Kaynaklar: Kutlu, Sönmez, Selefiliğin Fikri Arkaplanı, Otto Yayınları, Ankara 2016. Kutlu, Sönmez, “Gelenekçi-Muhafazakar Din Söyleminin Analizi”, Tarihsel Din Söylemleri Üzerine Zihniyet Çözümlemeleri, Otto Yayınları, II. Baskı, Ankara 2015, s. 47-60. Ehl-i Sünnet (Özel Sayı). Aylık Dergi, 1985/I-II, Ehl-i Sünnet. İslâmî Araştırmalar Dergisi (Ebû Hanife Özel Sayısı). Cilt: 15, 1-2(2002). Ehl-i Sünnet. (Özel Sayı). İslâmiyât Dergisi, cilt: 8, 3 (2005). Ehl-i Sünnet. (Özel Sayı). Marife Dergisi, yıl: 5, 3(2005). Fığlalı, E. R. (1989). Ehlu’s-sünne ve’l-cemaa. Ehl-i Sünnet Tetkikleri, İstanbul: Eksen yayınlcılık. Hatipoğlu, M. S. (1985). Ehl-i Sünnet üzerine bir söyleşi. Aylık Dergi, 1985/I-II, 27-38.( Ehl-i Sünnet (Özel Sayı). Kırbaşoğlu, H. (1986). Ehl-i sünnet kavramı üzerine yeni bazı mülahazalar. İslâmî Araştırmalar, I (1986). 1, 71-79. Kırbaşoğlu, H. (1987).Sünnî deyiminin ortaya çıkışı. İslâmî Araştırmalar, II (1987), 6, 79-89. İslam Mezhepleri Tarihi El Kitabı, (ed. H. Onat-S. Kutlu). Grafiker Yayınları, Ankara 2012. Kutlu, Sönmez, Tarihsel Din Söylemleri Üzerine Zihniyet Çözümlemeleri, Otto Yayınları, II. Baskı, Ankara 2015. Yardımcı Kaynaklar: Ebû Ubeyd Kâsım b. Sellâm, Kitâbu’l-imân. (Çev.: Sönmez (İslam Düşüncesinde İlk Gelenekçiler içinde), Ankara 2000, 207-252 ss. Ömer A. Ferruh,“Zahirilik“, çev. Ahmet Demirhan, İslam Düşüncesi Tarihi ( ed. M. M. Şerif), İstanbul 1990, I/311-326. Goldziher, I, Zahirilik, Çev. Cihat Tunç, Ankara İlahiyat Yayını |
II. HAFTA 123-127 22/03/2017 406 22/03/2017 | EŞARİLİK -İmam Eş’ari kimdir ? -Eş’ariliğin teşekkül süreci nasıl olmuştur? -Eş’ariliğin temel görüşleri nelerdir? -Önemli Eş’ari şahsiyetler kimlerdir ? -Eş’ariliğin coğrafi dağılımı ve nüfus oranları nasıldır? -Eş’arîlik ve Nizamiyye medreseleri ilişkisi nasıl gelişmiştir? -Eşariliğin Siyasi otoritelerle ilişkisi nasıldır? -Osmanlı döneminde Eşariliğin etkileri nelerdir? -Günümüzde Eş’ariliğin etkisi var mıdır? Eşariliğin klasik edebiyatı ve hakkında yapılan araştırmalar nelerdir? | Ana Kaynaklar: Keskin, M. (2005), Eş’ariliğin teşekkül Süreci. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Basılmamış doktora tezi) M. Abdulhay, “Eş’arilik“, çev. Ahmet Ünal, İslam Düşüncesi Tarihi ( ed. M. M. Şerif), İstanbul 1990, I/255-278. Watt, Montgomary, İslam Düşüncesinin Teşekkül Devri, Ehl-i Sünnet Bölümü (Eşarilik) el-Gazzalî, M. (1971). İ'tikad'da orta yol. (Çev.: Kemal Işık). Ankara: Ankara Üniversitesi yayınları. İslam Mezhepleri Tarihi El Kitabı, (ed. H. Onat-S. Kutlu). Grafiker Yayınları, Ankara 2012. Yüksel, E. (1980, 1990, 1993). Eş’arîler ile Mâtürîdîler arasındaki görüş ayrılıkları. Atatürk Üniversitesi İİFD., sayı: 4, 91-103; 9/1-11; 11/8-17. Uluslar Arası İmam Eşari ve Eşarilik Sempozyumu, ed. Cemalleddin Erdemci- Fazıl Ayğan, Beyan Yayınları, İstanbul 2015. Yardımcı Kaynaklar: Musa, C.M.A. (1982). Neş’atü’l-eş’ariyye ve tatavuruhâ. Beyrut: Dâru’l-Kitâb el-Lübnânî. el-Eş’arî, İslam Mezhepleri, Çev. Ömer Aydın-M. Dalkılıç. Doğan, L. (1961). Ehl-i sünnet kelamında Eş’ari mektebi. Ankara: Rüzgarlı Matbaa. Eş’ari, A. (1953). Kitâbu'l-luma' fi'r-red ala ehli'z-zeyğ ve'l-bida'. (thk.: Richard J. McCarthy). Beyrut: el-Matba’atu’l-Katolikiyye. Eşari, Kitabu’l-İbâne, (Dinin İnanç İlkeleri, Çev.: Mustafa Çevik), İlâhiyat Yayınları, Ankara 2005. (Çev.: Ramazan Biçer, Gelenek Yayınları, İstanbul 2010.) Kalaycı, Mehmet, Tarihsel Süreçte Maturidi-Eşari İlişkileri, Ankara Okulu, Ankara 2013. Fahruddin er-Razî, Esâsu’t-Takdis (Allah’ın Aşkınlığı, Çev.: İbrahim Çoşkun), İz Yayıncılık, İstanbul 2006. |
III. HAFTA 123-127 01/03/2017 406 01/03/2017 | MATURİDİLİK -İmam Maturidi kimdir? -Maturidilik Mürcie ilişkisi nedir ? -Maturidiliğin teşekkül süreci nasıl olmuştur ? -Ma’turidiliğin temel görüşleri nelerdir ? -Türkler arasında yayılışı nasıl olmuştur? -Önemli Maturidi şahsiyetler kimlerdir? Osmanlı döneminde Maturidilik, kelami metinlere nasıl yansımıştır? -Literatürleri nelerdir? Günümüze Maturidiliğin etkileri var mıdır? -Maturidiliğin bugünkü coğrafi dağılımı ve nüfus oranları nasıldır? Maturidilik ve Eşarilik arasındaki farklar nelerdir? | Ana Kaynaklar: İmam Mâturîdî ve Maturidilik, (ed. Sönmez Kutlu), 6. Baskı, Otto Yayınları 2015. Ebû Mansûr el-Mâtüridî, M.(2002). Kitâbü’t-tevhîd tercümesi. (Çev.: Bekir Topaloğlu). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı yayınları. Ebû Mansûr Semerkandî Mâturidî (862-944) Kongresi. (Kayseri 1990) Eyyüb Ali, A.K.M. (1990). Maturidilik. (Çev.: Ahmet Ünal). İslam düşüncesi tarihi ( ed. M. M. Şerif), İstanbul: Yayınevi, I, 295-310 ss. Kutlu, S. (2003), “Bilinmeyen yönleriyle Türk din bilgini: İmam Mâturidî” İmam Mâturîdî ve Maturidilik, GİRİŞ KISMI (s. 16-48) İslam Mezhepleri Tarihi El Kitabı, (ed. H. Onat-S. Kutlu). Grafiker Yayınları, Ankara 2012. Kutlu, Sönmez, Tarihsel Din Söylemleri Üzerine Zihniyet Çözümlemeleri, Otto Yayınları, II. Baskı, Ankara 2015, s. 60-85;150-157. Maturidi’nin Düşünce Dünyası, (ed. Düzgün, Şaban Ali), Kültür Bakanlığı, Ankara 2011. Uluslar Arası İmâm Mâturîdî Sempozyumu, Osman Gazi Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Eskişehir, 28-30 Nisan 2014. Uluslar Arası Büyük Türk Bilgini Maturidi ve Maturidilik Sempozyumu ( 22-24 Mayıs 2009 İstanbul Türkiye). Yardımcı Kaynaklar: Kutlu, Sönmez, Türklerin İslâmlaşma Sürecinde Mürcie ve Tesirleri, Ankara 2000. Ak, Ahmet, Büyük Türk Alimi İmam Maturidi ve Maturidilik, Bayrak Matbaası, İstanbul 2008. el-Mâtürîdî, M. (2006-211). Te'vilâtü'l-Kur'ân. thk.Bekir Topaloğlu ve dğr. İstanbul: Mizan Yayınları. el-Mâtürîdî, M. (2006-211). Te'vilâtü'l-Kur'ân. Türkçe’ye Çev.: Komisyon, ilk 5 cildi yayımlandı. es-Sabûnî, N. (1979). Mâtürîdiye akâidi. ( Çev.: Bekir Topaloğlu). Ankara: DİB. yayınları. Yavuz, Y.Ş. (2003). Mâtürîdiyye. TDİA., XXVIII, 165-175. Özcan, H. (1995). Mâtüridî’de dînî çoğulculuk. İstanbul: MÜ İlahiyat Vakfı Yayınları. Özcan, Hanifi, Maturidi’de Bilgi Probleni, 1. Baskı, İstanbul: MÜ İlahiyat Vakfı Yayınları, İstanbul 1993. Yazıcıoğlu, M. S. (1985). Mâtürîdî kelâm ekolünün iki büyük siması: Ebû Mansûr el-Mâtürîdî ve Ebu'l-Mu'în en-Nesefî. AÜİFD., 27 (1985), 281-298. Kalaycı, Mehmet, Tarihsel Süreçte Maturidi-Eşari İlişkileri, Ankara Okulu, Ankara 2013. |
IV. HAFTA 123-127 08/03/2017 406 08/03/2017 | FIKIH MEZHEPLERİ VE İTİKADİ MEZHEPLER -Fıkhî Mezheplerin Siyasi ve İtikadi Mezheplerle İlişkisi nedir? -Neden Maturidiler Hanefidir? -Neden Şaffiler Eşaridir? -Hanefiler ile Mutezile Arasındaki İlişki var mıdır? -Hanbelilik ve Zahiriliğin Hadis Taraftarları ile ilişkisi var mıdır? -Hanbelilik-Vehhabilik ilşkisinin mahiyeti nedir? İmamiyye ile Caferilik arasında bir ilişki varmıdır? SUFİLİK VE İTİKADİ MEZHEPLER -Sufilik mezhepler üstü bir yapılanma mıdır? -İtikadî ve Siyasi Mezheplerin Sufilikle İlişkisi varmıdır? -Ehl-i Sünnet içerisinde hangi tarikatlar vardır? -Şiilik-Sufilik etkileşimi nasıl olmuştur? Şiilik ve tarikatlar bir arada olabilir mi? -Alevilik ve Bektaşilikte mezhebî unsurlar nelerdir? -Safevi Şiiliği ve Kızılbaşlık arsında bir ilişki var mıdır? |
ANA KAYNAKLAR
İslam Mezhepleri Tarihi El Kitabı, (ed. H. Onat-S. Kutlu). Grafiker Yayınları, Ankara 2012. (Fıkıh Mezhepleri Bölümü) Diyanet İslam Ansiklopedisi, Hanefilik, Şafiilik, Hanbelilik ve Caferilik maddeleri) Kalaycı, Mehmet, Tarihsel Süreçte Maturidi-Eşari İlişkileri, Ankara Okulu, Ankara 2013. (Maturidi ve Eşarilerin Sufilik ile ilişkisi kısımları) Kutlu, Sönmez, “Kerramiyye Maddesi”, Diyanet İslam Ansiklopedisi, YARDIMCI KAYNAKLAR İslam Düşünce Ekolleri Tarihi, İLİTAM Yayınları, Ankara 2009. (Fıkıh Mezhepleri Bölümü) Uluslar Arası İmâm Mâturîdî Sempozyumu, Osman Gazi Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Eskişehir, 28-30 Nisan 2014. Uluslar Arası Büyük Türk Bilgini Maturidi ve Maturidilik Sempozyumu ( 22-24 Mayıs 2009 İstanbul Türkiye). Uluslar Arası İmam Eşari ve Eşarilik Sempozyumu, ed. Cemalleddin Erdemci- Fazıl Ayğan, Beyan Yayınları, İstanbul 2015. |
V.HAFTA 123-127 15/03/2017 406 15/03/2017 | VEHHABİLİK -Muhammed b. Abdilvehhab kimdir? -Vehhabiliğin teşekkül süreci nasıl olmuştur? Vahhabiliğin tarihi arka palını nereye uzanmaktadır? -Ahmet b. Hanbel, İbn Teymiyye ve İbn Cevziyye’nin etkileri nelerdir? -Vahhabiliğin Suud ailesi ve iktidarla ilişkileri nasıldır? Vahhabiliğin temel görüşleri nelerdir? (Tevhid, Emr-i bi’l-Ma’ruf ve’n-Nehyu ani’l-Münker görüşleri) -Vahhabilğin Siyasal boyutu nedir? -Vahhabilğin din anlayışı nasıldır? -Vahhabiliğin coğrafi dağılımı ve nüfus oranları nasıldır? -Literatürleri nelerdir? | Ana Kaynaklar: Bodur, H. Ezber, Dini İhya Hareketi Olan Vahhabiliğin Doğuşu ve Gelişimi, Basılmamış Doktora Tezi, Tezi, Erzurum 1986. Ecer, A. V. (2001). Tarihte vehhabi hareketi ve etkileri. Ankara: Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi. Ecer, V.(1985), Osmanlı tarihinde Vehhabilik hareketinin sebep ve sonuçları. Üç tebliğ içinde. Kayseri. Sıddıkî, A.(1991 ). Arabistan, Yemen, Irak, Suriye ve Lübnan’da rönesans: Muhammed İbn Abdulvahhab hareketi. İslâm düşüncesi tarihi içinde. (ed. M. Sharif). İstanbul: İnsan Yayınları. 241-244. Yörükân, Y. Z. (1953). Vehhabilik. A. Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1 (1953), 51-67. Kutlu, Sönmez, “Vehhabilik”, İslam Mezhepleri Tarihi El Kitabı, (ed. H. Onat-S. Kutlu). Grafiker Yayınları, Ankara 2012 adlı kitap içerisinde) Yardımcı Kaynaklar: Muhammed İbn Abdilvehhab. (1398). Mesâilu’l-câhiliyye. Kahire: Dâru’l-Matbaati’s-Selefiyye. Muhammed İbn Abdilvehhab. (1988.). Keşfu’ş-şubuhât. Riyaz : er-Riâse el-Amme li’l-İdârâti’l-Buhus el-İlmiyye ve’lİftâ ve’d-Da’ve ve’l-İrşâd. Muhammed İbn Abdilvehhab. (trz.). el-Usûlu’s-selâse ve edilletiha. Cidde: İdaretü’l-Buhûsu’l-İlmiyye. Muhammed İbn Abdilvehhab, Kitabu’t-Tevhid, Riyad, h.1404. Cook, M. (1992). On the origins of Vahhâbism. Journal of the Royal Asiatic Society. 3, 2, 2 (1992), 191-2002. Eyüp Sabri Paşa. (1992). Vehhabiler tarihi. (Sadeleştiren: Süleyman Çelik). İstanbul: Bedir Yayınevi http://www.egroups.com/ http://www.ichkeria.org/ |
VI. HAFTA 123-127 22/03/2017 406 22/03/2017 | SELEFİLİK -Selefi kavramı nasıl tanımlanabilir? -Selefiliğin Ehl-i Sünnet İlişkisi var mıdır? -Ashabu’l-Hadis Selefiliğin tarihsel arka planı olarak görülebilir mi? -Selefilik Zahiri zihniyetin modern tezahürü olarak görülebilir mi? -Selefilik-Sufilik kuruplaşması ne zaman başlamıştır? -Selefilik ve Vehhabilik aynı ekolmüdür? Selefilik ile Siyasal İslam ideolojisi arasında İlişki var mıdır? Selefilikte Arap hissesi nedir? Selefiliğin İslam dünyasındaki tezahürleri nedir? Selefilik ve Radikal hareketler arasındaki ilişki nedir? Türkiye Selefiliğinden bahsedilebilir mi? Selefiliğin temel paradigmaları nedir? Selefilikte Tekfir Zihniyeti nasıl işletilmektedir? Selefi-Şii kutuplaşmasının boyutları nedir? Selefilik Ehl-i Sünnet’i temsil edebilir mi? | ANA KAYNAKLAR Kutlu, Sönmez, Selefiliğin Fikri Arkaplanı, Otto Yayınları, Ankara 2016. Tarihte ve Günümüzde Selefilik Milletlerarası Tartışmalı İlmi Toplantı (2014 : İstanbul)]. / ed. Ahmet Kavas, İstanbul : Ensar Neşriyat, 2014. 728 s. Beşir Musa Nafi, İzzuddin Abdu’l-Mevla, el-Hevvas Takıyye, (ed.), Arap dünyasında selefilik ve selefi hareketler, editör; çeviri Nurullah Çakmaktaş. İstanbul : Yarın Yayınları, 2016. 283 s. Akbulut, Ahmet, “Selefîliğin Teolojik ve Düşünsel Temelleri”, Tarihte ve Günümüzde Selefîlik Milletlerarası Tartışmalı İlmî Toplantı 08-10 Kasım 2013, 2014, ss. 113-133. Marife : Dini Araştırmalar Dergisi [Bilimsel Birikim]. -- Konya : Ed.: Ahmet Yaman, 2001. Selefilik özel sayısı İlahiyat Akademi: Altı Aylık Uluslararası Akademik Araştırma Dergisi, I/ 1-2 (2015) (Selefilik Özel Sayısı) Büyükkara, Mehmet Ali, “11 Eylül’le Derinleşen Ayrılık: Suudî Selefiyye ve Cihadî Selefiyye”, Dinî Araştırmalar, VII/20 (2004), ss. 205-234. İğde, Muhyeddin, “Selefiliğin Tarihi Arka Planı”, e-Makâlât Mezhep Araştırmaları, VIII/2 (2015), ss. 151-181.
Onat, Hasan, “İslâm Ortak Paydasını Kaybetmiş Müslümanların Açmazı: Şiî-Selefî Kutuplaşması”, Tarihte ve Günümüzde Selefîlik Milletlerarası Tartışmalı İlmî Uludağ, Süleyman, “Selefiye ve Tasavvuf”, Tarihte ve Günümüzde Selefîlik Milletlerarası Tartışmalı İlmî Toplantı 08-10 Kasım 2013, 2014, ss. 343-356.
Toplantı 08-10 Kasım 2013, 2014, ss. 525-551. Tevhid Dergisi ve Çevresi Guraba Vakfı Çevresi IŞID’İN Dergileri: Rumiya ve Konstantıniyye Dergileri (Online) YARDIMCI KAYNAKLAR İşcan, Selefilik, Selefilik : İslami köktenciliğin tarihi temelleri, İstanbul : Kitap Yayınevi, 2006. 312 s. SETA Analiz. -- Ankara : Seta (Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı=Foundation for Political Economic and Social Research), [t.y.] Diyanetin IŞİD RAPORU Büyükkara, Mehmet Ali, “Dışlamacı Müslümanlığın Orta Asya’daki İzdüşümleri: Selefilik Hareketi ve Taliban”, Orta Asya’da İslâm -Temsilden Fobiye-, cilt: III (2012), ss. 1287-1316. Yıldırım, Ramazan, “Arap Baharı ve Sonrasında Selefîlik -Mısır Örneği-”, İlahiyat Akademi: Altı Aylık Uluslararası Akademik Araştırma Dergisi, I/1-2 (2015), ss. 263-281. |
VII. HAFTA 123-127 29/03/2017 406 29/03/2017 | SINAV HAFTASI | |
VIII. HAFTA 123-127 05/04/2017 406 05/04/2017 | YEZİDİLİK -Şeyh Adi Musafir kimdir? -Yezidiliğin doğuşu ve teşekkül süreci nasıl olmuştur? -Şeyh Adi Musafir sonrası Yezidiliğin durumu nedir? -Temel görüşleri nelerdir? (Yaratılış hikayeleri, Tufan hikayesi, Melek Tavus ve şekli, Kelime-i Şahadetleri, Tenasuh inanışı, İbadetleri) -Coğrafi dağılımı ve nüfus oranları nedir? -Türkiye’de Yezidilerin dağılımı ve nüfus oranları nedir? Literatürleri nelerdir? | Ana Kaynaklar Adiy b. Musafir, İtikadatu Ehli-s-Sünne ve’l-Cemaa, byy. trz. Kitabu’l-Cilve (Adiy b. Musafir’e Nisbet edilmektedir.) Lescot, Roger, Yezidiler-Din Tarih ve Toplumsal Hayat Cebel Sincar ve Suriye Yezidileri, çev. Ayşe Meral, İstanbul 2001. Mushaf-ı Reş (Adiy b. Musafir’e Nisbet edilmektedir.) Öztemir, B. M. (1988). Yezidiler ve Süryaniler. İstanbul: Ekin Yayınları. Ahmet Teymur Paşa (1352). el-Yezidiyye ve menşeu nihletihim. Kahire : Matbaatü’s-Selefiyye. Guest, J. S. (2001). Yezidiler tarihi Meleke Tawus ve Mıshefa Reş’in izinde (çev.: İbrahim Bingöl). İstanbul: Avesta Yayınları. Guest, John S., Yezidilerin Tarihi, çev. İbrahim Bingöl, İstanbul 2001. Turan, A. (1994). Yezîdîler tarihçeleri coğrafi dağılımları inançları örf ve adetleri. Samsun: Eser Matbaası. Yaltkaya, Mehmet Şerafeddin, "Yezidîler", DFİFM., sene: I, sayı:3, İstanbul 1926, s. 1-35. Yaltkaya, Mehmet Şerafeddin, "Yezidîler", DFİFM., sene: I, sayı:4, İstanbul 1926, s. 273-275 İslam Mezhepleri Tarihi El Kitabı, (ed. H. Onat-S. Kutlu). Grafiker Yayınları, Ankara 2012. Yardımcı kaynaklar Turan, Ahmet, “Yezidi İnanç ve İbadetleri”, OMÜİFD, Sayı 1, Samsun 1986. Turan, Ahmet, “Yezidiler”, OMÜİFD, Sayı 1, Samsun 1986. Turan, Ahmet, “Yezidilerin Toplumsal Yaşayışları”, OMÜİFD, Sayı 5, Samsun 1991. Turan, Ahmet, “Yezidiliğin Aslı Kurucusu ve Tarihçesi”, OMÜİFD, Sayı 3, Samsun 1989. Çubukçu, İ. A. (1986). Yaşayan Yezidilik. AÜİFD, XXVIII, 23-36. Menzel, Th., “Yezidilik”, İ. A. XIII, 415-423. http://www.yezidi.org/ http://mimoun.yazidi.free.fr/ |
IX. HAFTA 123-127 12/04/2017 406 12/04/2017 | MESİH VE MEHDİLİK İNANIŞI -İslam Kültüründe Mesihlik fikrinin kökenler nereye dayanır? -Mesih ve Mehdilik inancı ile kurtarıcı fikri arasında bir ilişki var mıdır? -Mehdilik fikri İslamî mi insanî mi? -Mehdilik ve Mesihlik imanî meselesi midir? -Mehdilik ile ilgili Hadislerdeki Asabiyetçi Unsurlarnelerdir? -Günümüzde Mehdilik iddiasında bulunan Cemaat ve şahsiyetler var mıdır? -Mehdilik anlayışları tipolojilendirilebilir mi? -İbn Haldun Mehdilikle ilgili rivayetleri neden eleştirdi? -Tarihte Mehdici hareketler varmıdır? | ASIL KAYNAKLAR Öz, Mustafa, İmamiyye Şia'sında Onikinci İmam ve Mehdi İnancı, İstanbul 1995. İlhan, Avni, Mehdilik, Beyan Yayınları, İstanbul 1993 Fığlalı, E.Ruhi, " Mesih ve Mehdi İnancı Üzerine ", AÜİFD., sayı: 25, Ankara 1981, s.179-214. Fığlalı, Ethem Ruhi, “Mesîh ve Mehdî İnancı”, (Ethem Ruhi Fığlalı, Günümüz İslam Mezhepleri Tarihi, İzmir İlâhiyat Vakfı Yayınları, İzmir 2014) adlı eser içerisinde, s. 241-286 İlhan, Avni, “Kütübü Sittedeki Hadislere Göre Mehdilik”, Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1992, sayı: 7, s. 101-124 Sarıkçıoğlu, Ekrem, “Mesih ve Mehdi İnancı”, Mehmet Ali Durmuş, Mitolojik Kurtarıcı Mehdi, İşaret yayınları, 2. Baskı, İstanbul 2005. Borrmans, P., “İncil’de Mesih İsa”, İslam ve Hıristiyan Kaynaklarında Hz. İsa, Uluslararası Müslüman-Hıristiyan Diyaloğu Sempozyumu, Yeşilköy, 2005, s. 40-68 Aydın, Mehmet, İslâmî Gelenek’de İsa-Mesih İnancı, İslam ve Hıristiyan Kaynaklarında Hz. İsa, Uluslararası Müslüman-Hıristiyan Diyaloğu Sempozyumu, Yeşilköy, 2005, s. 69-84. İbn Haldun, Mukaddime, thk. Zeki Kadirî Ugan, Mearif Basımevi Ankara 1954, II/142 vd. ( 3. Bölüm 53. Fasıl) YARDIMCI KAYNAKLAR Sarıkaya, M. Saffet, “İslam’da Mehdi İnancına Dair”, İslam, Sayı:155, Temmuz, 1996. Yönem, Ahmet, İslam Mezheplerine Göre Mehdilik , Ankara: Basılmamış Yüksek Lisans Tezi Şakir Mahmud, Leys, el-Mesîhiyyetü’l-Arabiyye ve Alâkatuhâ bi’l - İmparatoriyyeti’l-Bizantiyye Kable’l-İslâm, İlkçağlardan İslamiyetin Doğuşuna Kadar Orta Doğu, Elazığ, 29-31 Mayıs 2009, 2011, s. 229-258 Borrmans, P. İsa Mesih’in Hıristiyan Tinselliği ve Tasavvufundaki Yeri ve Önemi, İslam ve Hıristiyan Kaynaklarında Hz. İsa, Uluslararası Müslüman-Hıristiyan Diyaloğu Sempozyumu, Yeşilköy, 2005, s. 281-298 |
X. HAFTA 123-127 19/04/2017 406 19/04/2017 | KADIYANİLİK -Kadiyaniliğin doğuşunu hazırlayan sebepler nelerdir? -Teşekkül süreci nasıl olmuştur? -Mirza Gulam Ahmet kimdir? -Mirza Gulam’ın mehdi, mesih ve resullük iddiaları nelerdir? -Gulam Ahmet sonrası Kadiyaniliğin Lahor ve Kadiyan kolu olarak ikiye ayrılması nasıl olmuştur?. -Temel görüşleri nelerdir? -Coğrafi dağılımı ve nüfus oranları nasıldır? Literatürü nelerdir? | Ana Kaynaklar: Ba’du Kutubi Gulam Ahmet, Lahor .1311; Berahin-i Ahmediyye, byy, 1905. The Mehdi Messiah of Kadian, Lodhiana, 1902; . Muhammet Ali, Mevlana, İslam Dini, l-ll, Çev. Naciye Hamdi Akseki, (1990). Vadedilen Mesih ve mihdi H. Gulam Ahmed’in eserlerinden derlenmiştir.(Der.: (Der: Muhammed. C. Şems). England: Islam International Publication LTD. Ahmed, M. B. M. (1993). Çağrı. (Der: Muhammed. C. Şems). England: Islam International Publication LTD. Fığlalı, E. R. (1986). Kâdiyânîlik (Ahmediyye mezhebi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları. Gulam Ahmet, Hakikatu’l-Vahy, Kadiyan, 1934-3, s. 362-63. Müslüman Ahmediye cemaati bülteni. Ocak-Şubat 2002. İslam Mezhepleri Tarihi El Kitabı, (ed. H. Onat-S. Kutlu). Grafiker Yayınları, Ankara 2012. http://www.khatme-nubuwwat.org/ http://www.iiie.net Yardımcı Kaynaklar: Fığlalı, E.R. (2001). Kâdiyânilik. TDİA., XXIV, 137-139 ss. Zahir, İ. İ. (1985). İngiliz emperyalizmi- kadiyanilik. ‘Çev. : Arif Aytekin). İstanbul: Ebru Yayınları. Abdülhamid, M. (1986). İslâma yönelen yıkıcı hareketler. (Çev.: M. Saim Yeprem-Hasan Güleç). Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı. Kevseri, Zahid, " Kadiyaniyenin Dinden Çıkışı ", çev., Hüseyin Atay, İslam Dünyası, sayı: 1, İstanbul 1952. Mevdudi, Ebu’l-A’la, Kadiyanilik Nedir, Arp. Çev. Ahsen Batur, İstanbul, 1975. Nedvi, Eb'ul-Hasan Ali el-Hasen, " Kadiyaniliğin İçyüzü ", çev., İsmail Ezherli, İslam Dergisi, cilt:2, sayı:5, Ankara 1958 Smith, W. C. (1986). Ahmadiyya. EI², I, 302-303. Yönem, Ahmet, “Kadiyânîlik Bağlamında Mehdilik”, Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi , 2011/2, cilt: XIII, sayı: 24, s. 175-191. |
XI. HAFTA 123-127 26/04/2017 406 26/04/2017 | BABİLİK VE BAHAİLİK Babilik-Bahaliliğin teşekkülü nasıl olmuştur? -Şii Şeyhilik tarikatı nedir? Kazım Reşti ve Ahmed el-Ahsai kimdir? -Ali Muhammed kimdir? -Mirza Hüseyin Ali kimdir? -Bahaullah zamanında Bahailiğin durumu nedir? -Bahaullah’tan sonra Bahailikteki farklılaşmalar nelerdir? -Temel görüşleri nelerdir? -Coğrafi dağılımı ve nüfus oranları nasıldır? Bahai mahfillleri ve özellikleri nelerdir? -Literatürü nelerdir? | Ana Kaynaklar: Özşuça, N., Bahai Dini Prensipleri ve Hükümleri, Ankara 1967. Abdulbaha. (1997). Hazreti Abdülbaha’nın yazılarından seçmeler. (Çev.: Muhsin Mecidi. İstanbul: Baha Basım. Mirza Hüseyin Ali. (trz.) Akdes Kitabı : Bahai literatüründeki yeri . -- İstanbul : Baha Basım Dağıtım Sanayi ve Ticaret AŞ., [t.y.] Mirza Hüseyin Ali. (trz.) Akdes Kitabı, Çev. Ethem Ruhi Fığlalı, eMakalat Dergisi, Kitabu’l-Beyan, Mirza Hüseyin Ali. (1996). ‘Îkân kitabı: Hz. Bahaullah’ın kutsal eserlerinden. (Çev.: Mecdettin İnan). İstanbul: Baha yayınları. Bahai dini ve Bahai dünya toplumu. (trz.). İstanbul: Türkiye Bahaileri Ruhani Mahfili. Bahaullah. (1998). Saklı sözler. (çev.: Mecdi İnan). 2. Baskı. İstanbul: Has Baskı Sanatları Limited Şirketi. Ergin, Osman , " Bahailiğin İçyüzü " , Sebilürreşad Dergisi , cilt: 9, sayı: 203. İstanbul 1955 Fığlalı, E. Ruhi, Bâbilik ve Bahaîlik, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yay., 1994. Abdulhamid, M. (1986). İslam'a yönelen yıkıcı hareketler (Babilik ve Bahailiğin İçyüzü). (Çev.: M. Saim Yeprem- Hasan Güleç). 2. Baskı. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı. Hz. Bahaullah'ın levihleri. (1994). (Çev.: Mecdi İnan). İstanbul: Menteş Matbaası. Şevki Efendi. (1995). Bahai dininin I. yüzyılı. (Çev.: Suna Bozkır) İstanbul: Kazancı Matbaacılık Sanayii A.Ş. İslam Mezhepleri Tarihi El Kitabı, (ed. H. Onat-S. Kutlu). Grafiker Yayınları, Ankara 2012. Yardımcı Kaynakları: Akgün, M.Z. (1975). İslamiyyet bakımından babilik,bahailik ve hukuki durumları yargıtay kararları. Ankara. Abdulhamid, M. (1986). İslam'a yönelen yıkıcı hareketler (Babilik ve Bahailiğin İçyüzü). (Çev.: M. Saim Yeprem- Hasan Güleç). 2. Baskı. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı. Özkaya, Süleyman, Osmanlı Arşiv Belgeleri Işıgında Bahailik hareketi /. -- İzmir : Akademi Kitabevi, 2000. http://www.bahai.org/ http://www.bahaibooks.com/ http://www.sevde.de/Mezebler/Mezebler.htm. 08.04.2006. |
XII. HAFTA 123-127 03/05/2017 406 03/05/2017 | ALEVİLİK I -Alevilik, Kızılbaşlık ve ilgili kavramlar nasıl tanımlanabilir? -Aleviliğin dini statüsü nedir? ( Din, Mezhep, tarikat veya heterodoksi) Kızılbaşlık-Bektaşilik ilişkisi nasıldır? -Hacı Bektaş Veli kimdir? -Tarikat olarak Bektaşilik nedir? -Kızılbaşlık ve Bektaşilik arasındaki farklılıklar nelerdir? -Alevilik-Bektaşilikte Eski Türk inanışları, İran dinleri ve Hristiyanlığın etkileri varmıdır?. -Buyruk ve Erkannameler ne tür eserlerdir? -Alevilik inanç boyutu nelerden oluşur? -Alevilik-Bektaşilikte Ehl-i Beyt ve 12 İmam anlayışı nasıldır? -Alevilik-Bektaşilikte Tevella ve Teberra ne demektir? -Dede ve babalık nedir? -Alevilik-Bektaşilik örgütlenmesi nasıldır? -Alevilik-Bektaşilikle ilgili sorunlar nelerdir? -Literatürleri nelerdir? | Ana Kaynaklar: -Buyruk, Haz. Fuat Bozkurt, İstanbul, 1992. - Erkanname, Seyyid Derviş Tur, , İstanbul, 2002. Hacı Bektaş Veli, Makalat, neş. Esad Coşan, Ankara. Kitab-ı Cebbar Kulu, Haz. Hasan Yüksel-Saim Savaş, Sivas 1997. Yörükan, Y. Ziya , “Anadolu Anadulu’da Aleviler ve Tahtacılar, Ankara, 1998. Fığlalı, E. Ruhi, Türkiye'de Alevilik - Bektaşilik, İstanbul: Selçuk Yayınları 1990 (3. Baskı, İst 1994). Eröz, Mehmet, Eski Türk dini ve alevilik, bektaşilik, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İstanbul 1992 Onat, Hasan, “Aleviliğin Geleceği”, I. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Sempozyumu, Ekim 1998, Ankara. G. Ü. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Merkezi; Onat, Hasan, “Değişim Sürecinde Alevilik”, Köprü, sayı 62, Bahar 1998; “Kızılbaşlık Farklılaşması Üzerine” İslamiyat, VI/III, 2003 Kutlu, Sönmez , “ Din Anlayışında Farklılaşmalar ve Türkiye’de Alevilik-Bektaşilik Üzerine Söyleşi”, Diyanet Aylık Dergisi, Sayı: 147(Mart 2003), 5-11 ss. Kutlu, Sönmez , “Aleviliğin Dinî Statüsü: Din, Mezhep, Tarikat, Heterodoksi, Ortodoksi veya Metadoksi”, İslâmiyât Dergisi, VI/3(2003). Kutlu, Sönmez, “Alevilik-Bektaşiliğin Diyanette Temsili Problemi”, İslâmiyât Dergisi, Cilt:4, Sayı:1 (2001); Kutlu, Sönmez , Din Anlayışındaki Farklılaşmalar Türkiye’de Alevilik-Bektaşilik, Ankara 2003. Yardımcı Kaynaklar: Melikoff, Irene, “Alevi-Bektaşiliğin Tarihi Kökenleri, Bektaşi-Kızılbaş (Alevi) Bölünmesi ve Neticeleri”, Tarihi ve Kültürel Boyutlarıyla Türkiye’de Aleviler, Bektaşiler, Nusayriler Semp, İst 1999, s. 17-23 Ocak, Ahmed Yaşar, Babailer İsyanı: Aleviliğin Tarihsel Altyapısı, İstanbul 1996; Alevi-Bektaşi İnançlarının islam Öncesi Temelleri, İstanbul, 2000. Aleviliğin Teolojisi, sayı editörü: Sönmez Kutlu, İslamiyat, VI/3, 2003. Alevi Kimliği, ed. Alevi-Bektaşilerin Web sayfaları: http://www.alewiten.com/ http://www.aleviyol.com/ |
XIII. HAFTA 123-127 10/05/2017 406 10/05/2017 | ALEVİLİK II (PANEL) -Alevilik-Bektaşilikte Türk kültürünün izleri nelerdir? -Alevi-Bektaşilikte Şii unsurlar nelerdir? -Hacı Bektaşı Veli kimdir ve Makalât’ta dört kapı kırk makam anlayışı nasıl ele alınmaktadır? -Günümüzde Alevil-Bektaşilerin farklı tezahürleri nelerdir? -Buyruk ve Erkannameler ne tür kitaplardır? -Türkiye’de Alevi-Bektaşilerin coğrafi dağılımı ve nüfus oranları nasıldır? | Öğrenciler tarafından gerçekleştirilecek Panel’de sunulabilecek Seminer konularıdır. Konuyla ilgili kaynaklar liste olarak öğrenciye verilecektir. |
XIV. HAFTA 123-127 17/05/2017 406 17/05/2017 | MEZHEPLERİN COĞRAFİ DAĞILIMI VE NÜFUS ORANLARI -Türklerin tarih boyunca benimsediği mezhepler nelerdir? (Murcie, Mu’tezile, Şii-İmamiyye, İsmaililik, Zeydilik, Hadis Taraftarları, Maturidilik, Eş’arilik) -Türk Dünyasında günümüzde mezheplerin dağılımı ve nüfus oranları nasıldır? -Türk Dünyası’nda faaliyet gösteren yeni mezhep ve dini gruplar nelerdir? -Yaşayan mezheplerin coğrafi dağılımı ve nufus dağılımı nasıldır? -Türkiye’de mezheplerin durumu ve coğrafu dağılımı nasıldır? | -Kutlu Sönmez, Türklerin Tarihte Benimsediği Mezhepler ve Kırgızistan’daki durum, (yayınlanmamış makale) -Ecer, Ahmed Vehbi, "Tarihte Türkler, İslamiyet ve Mezhepleri ", Erdem, cilt: 8, sayı: 23, 1996 ( Türklerde Hoşgörü Özel Sayısı : II ) , s. 485-502. -Sarıkaya, M. Saffet, "Türklerin İslamlaşma Süreçlerinde Mezheplerin ve Tarikatların Yeri", Yeni Türkiye Dergisi Türk Özel Sayısı, Ocak 2002 . İmam Maturidi ve Maturidilik, (Seçki), Ed. Sönmez Kutlu, Ankara 2003. Madelung, Wilferd F, Maturidiliğin Yayılışı ve Türkler, çev. Muzaffer Tan, (İmam Maturidi ve Maturidilik, (Seçki), Ed. Sönmez Kutlu, Ankara 2003, 305-368 içinde) Kutlu, Sönmez, Mezheplerin Coğrafi dağılımı ve Nufus Oranları (Basılmamış Ders Notları) Kutlu, Sönmez, Türkler ve İslam Tasavvuru, İSAM yayınları, Ankara 2011. Kutlu, Sönmez, İslam Düşüncesinde Tarihsel Din Söyleminin Analizi, Otto Yayınları, Ankara 2012. Onat, Hasan, 99 Soruda İslâm Mezhepleri. (Yayınlanmamış Çalışma). İslam Dünyası ile ilgili Ansiklopediler İNTERNET ORTAMINDAKİ DÖKÜMANLAR GOOGLE’DAN MEZHEPLERİN DAĞILIMI İLE İLGİLİ HARİTALAR |
XV. HAFTA 123-127 24/05/2017 406 24/05/2017 | MEZHEPÇİLİK VE SORUNLARI -İslam Tarihinde mezhepler arası ilişkiler nasıl gelişmiştir? -Mezhepler üstü din anlayışı nedir? Mezheplerin İslam düşüncesine olumlu ve olumsuz katkıları nelerdir? -Mezhepler arası anlaşmaslıkların sebepleri ve çözüm yolları nelerdir? -Mezhepçilik ve Mezhepsizlik ne dmektir? -Mezhebin dinle özdeşleştirilmesinin sonuçları nelerdir? -Hızlı sosyo-kültürel değişme mezhepleri nasıl etlemektedir? Mezheplerin İslam ülkeleri arasındaki ilişkilerde nasıl etkili olmaktadır? | Ortadoğu’nun Geleceği Açısından Şii-Sünni İlişkileri, 27-29 Eylül 2013, Çorum. (Tebliğler Kitabı) Kutlu, Sönmez, “Şii Uyanış Tezi ve Geleceği Tartışmaları ile İlgili Değerlendirmeler”, Ortadoğu’nun Geleceği Açısından Şii-Sünni İlişkileri, 27-29 Eylül 2013, Çorum. Kutlu, Sönmez, “Müslümanlar Arasında Barışı Tehdit Eden Mezhep Çatışmasının Temel Dinamikleri ve Çözüm Yolları?”, Dini Araştırmalar ve Küresel Barış –Sempozyumu-, 16-18 Mayıs 2013, Dedeman Oteli, Konya, Konya 2016, I/169-193. ISBN : 978-605-86221-5-9 (1. cilt) Uluç Küçükca, Özlem
“Orta Doğu’da Mezhep Kimliklerinin ve ‘Mezhepçiliğin’ Siyasal ve Sosyolojik Etkileri”, Yeni Türkiye, 2016, cilt: XXII, sayı: 87, s. 453-464. Aydın,Şükrü, “Toplumsal Bölünmeyi Tetikleyen Fırkacı/Mezhepçi Algıya Karşı Kur’ani Önlemler”, Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2016/3, cilt: VII, sayı: 15,s.21-52. Onat, Hasan, “İslâm Ortak Paydasını Kaybetmiş Müslümanların Açmazı: Şi’î-Selefî Kutuplaşması”, Tarihte ve Günümüzde Selefîlik Milletlerarası Tartışmalı İlmî Toplantı 08-10 Kasım 2013, 2014, s. 525-551 |
XVI. HAFTA 123-127 31/05/2017 406 31/05/2017 | SINAV HAFTASI | |
Kaynaklar
MURCİE
Acar, H. (2003). Ebü Muti' Mekhul en-Nesefi'nin Kitabu'r-Red alel-Ahva ve’l-Bida' isimli eserinde mezhepleri tasnifi ve Mürcii makalat geleneği içindeki yeri., Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
Ebû Hanîfe, N. (1992). İmam-ı A’zam’ın beş eseri. (Çev. : Mustafa Öz). 2. Baskı. İstanbul: Kalem Yayıncılık.
el-Bağdâdî, A. (2001). Mezhepler arasındaki farklar (El-Fark Beyne'l-Fırak). (Arapça’dan notlarla Çev.: E. Ruhi Fığlalı). 2. Baskı. Ankara: TDV Yay.
el-Eş'arî, Ebû’l-Hasan Ali b. İsmâîl (324/941) (1980), Makâlâtü'l-İslâmîyyîn ve İhtilâfü'l-Musallîn, (thk. Helmut Ritter), Wıesbaden.
Givony, J. (1977). The Murjia and the theological school of Ebû Hanife: a historical and ıdeological study. Edinburg: Basılmamış Doktora Tezi.
Hasan b. Muhammed el-Hanefiyye (100/718), (Van Ess, Josef ) " Das Kitabü'l-İrqa des Hasan b. Muhammed b. el Hanafiyya ", Arabica XXIII (1974), s. 20-24.
İbnü'l-Esîr, A. (1965). el-Kâmil. Mısır: Dâru Sâdır-Dâru Beyrût
İnal, H. (2002). The Presentation of the murji‘a in Islamic literature. Manchester: Basılmamış Doktora Tezi)
İslam Mezhepleri Tarihi El Kitabı, (ed. H. Onat-S. Kutlu). Grafiker Yayınları, Ankara 2012.
Koçoğlu, G. (2000). Maturidi’ye göre mürcîe. Ankara: A. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi.
Kummî(301/913) ve Nevbahtî (2004), Şiî Fırkalar Kitâbu’l-Makâlât ve’l-Fırak –Fıraku’ş-Şîa, (çev.: Sabri Hizmetli- Hasan Onat- Sönmez Kutlu-Ramazan Şimşek), Ankara: Ankara Okulu yay.
Kutlu, S. (1997). İlk mürciî metinler ve kitâbü'l-ircâ. AÜİFD., 37 (1997), 317-332.
Kutlu, S. (1999). İlk mürciî metinler: irca kasidesi (I) ve irca kasidesi (II). AÜİFD., XXXIX (1999), 239-252.
Kutlu, S. ( 2006), Mürcie, T.D.V. İslâm Ansiklopedisi (DİA), Ankara 200, Cilt: 32, 41-45.
Kutlu, S. (2002 ), T.D.V. İslâm Ansiklopedisi (DİA), Ankara 2002, Cilt: 25, 294-296.
Kutlu, S. (2002). Mürcie mezhebi: doğuşu, fikirleri, edebiyatı ve İslâm düşüncesine katkıları. Gazi Üniversitesi Çorum İlâhiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 1, ( 2002) 168-210.
Kutlu, S. (2003). Maturidiliğin mezhebi arka planı. İmam Mâturîdî ve Maturidilik (ed. Sönmez Kutlu), Ankara: Kitabiyât Yayınları. ss. 119-146 .
Kutlu, S. (2002). Türklerin islâmlaşma sürecinde mürcie ve tesirleri. 2. Baskı. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
Kutlu, Sönmez, İslam Düşüncesinde Tarihsel Din Söyleminin Analizi, Otto Yayınları, Ankara 2012.
Madelung, W. (1992). Horasan ve Maverâünnehir'de ilk mürcie ve hanefiliğin yayılışı. (Çev. Sönmez Kutlu). AÜİFD., 33 (1992), 239-247.
Madelung, W. (1993). Murdji’a. EI². VII, 605-607.
el-Mâturîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed b. Mahmud. (tsz.), Kitâbu’t-Tevhîd. Tah. FethullahHuleyf, Mısır.
el-Mâturîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. M.(2002). Kitâbü’t-tevhîd tercümesi. (Çev.: Bekir Topaloğlu). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı yayınları.
el-Mâturîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. M. (2003). Kitâbü't-Tevhîd, (thk.: Bekir Topaloğlu ve Muhammed Aruçi). Ankara: İSAM Yayınları.
el-Mâturîdî, Ebû Mansûr Muhammed b. M. (2006-2011). Te'vilâtü'l-Kur'ân.( thk.Bekir Topaloğlu vdğ. İstanbul: Mizan Yayınları.
en-Nesefî, Ebû Muti' Mekhûl b. Fazl (318/930), Kitâbü'r-Red ale'l-Bida', (thk. Marie Bernand) , Annales Islamologiqes, 16 (1980), s. 39-126.
en-Nesefî, Ebu’l-Mu‘în Meymûn b. Muhammed. (2004). Tabsiratu’l-Edille, I. Nşr. Hüseyin Atay-Şaban Ali Düzgün. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı.
Salim b. Zekvân (1996). Salim b. Zekvân'ın Sîre adlı eserindeki mürcie ile ilgili kısmın tercemesi. (Notlarla Çev.: Sönmez Kutlu). AÜİFD., 35 (1996), 467-475.
eş-Şehristanî, M. (2010). el-Milel ve'n-nihal:dinler, mezhepler ve felsefî sistemler tarihi, (Çev.Mustafa Öz). İstanbul: Litera Yayıncılık.
Şehristanî, M. (1990). el-Milel ve'n-nihal (nşr. Muhammed Fehmi Muhammed). Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye.
et-Taberî, M. (Trz.). Târîhu'l-ümem ve'l-mülûk, (thk. M.Ebû'l-Fazl İbrahim). Beyrut: Dâru’s-Süveydân.
Watt, W. M. (1981). İslâm düşüncesinin teşekkül devri. ( İng. Çev.: E.Ruhi Fığlalı). Ankara: Umran Yayınları.
Yaltkaya, M. Ş. (1929-1930). İslâmda ilk fikri hareketler ve dinî mezhepler. Darülfünûn İlahiyat Fakültesi Mecmuası. İstanbul. sene: 4, sayı: 14, 26-27.
EHL-İ SÜNNET (Genel)
Ali, A. K. M. Eyyub, « Maturidilik », (İslam Düşüncesi Tarihi Ed. M. M. Şerif, I, 295 -310 içinde), İstanbul, 1990)
Ebu Ubeyd Kâsım b. Sellâm, Kitâbu’l-Îmân, (İslam Düşüncesinde İlk Gelenekçiler içinde), Ankara 2000, 207-252 ss
Fığlalı, Ethem Ruhi, “Ehlu’s-Sünne ve’l-Cemaa’ ”, Ehl-i Sünnet Tetkikleri, İstanbul 1989.
Hayy, M. Abdul, « Eş’arilik » (İslam Düşüncesi Tarihi Ed. M. M. Şerif, I, 255 -278 içinde), İstanbul, 1990)
Hüseyin, Atay, Ehl-i Sünnet ve Şia, Ankara 1983
İslam Mezhepleri Tarihi El Kitabı, (ed. H. Onat-S. Kutlu). Grafiker Yayınları, Ankara 2012.
Kutlu, Sönmez (ed.), İmam Maturidi ve Maturidilik, (Seçki), Ankara 2003.
Kutlu, Sönmez, İslam Düşüncesinde İlk Gelenekçiler-Hadis Taraftarlarının İman Anlayışı Bağlamında Bir Zihniyet Analizi, Kitâbiyât Yayınları, Ankara 2000;
Kutlu, Sönmez, Türklerin İslâmlaşma Sürecinde Mürcie ve Tesirleri, Ankara 2000.
Kutlu, Sönmez, İslam Düşüncesinde Tarihsel Din Söyleminin Analizi, Otto Yayınları, Ankara 2012.
Ma’turîdî, Ebû’l-Mansûr, Kitabu’t-Tevhîd, çev. Bekir Topaloğlu, Ankara 2002.
Özler, Mevlüt, Ehl-i Sünnet ve Mu'tezilede Tevhid Anlayışı, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara 1991
Tancî, Muhammed Tavit, İslam Düşüncesi Üzerine Makaleler, Türkiye Diyanet Vakfı Yayını, Ankara 2011.Topaloğlu, Bekir, Ebu Mansur el-Maturidi’nin Kelami Görüşleri, İmam Maturidi ve Maturidilik (ed. Sönmez Kutlu), Ankara 2003, s. 177-202
Yavuz, Yusuf Şevki, Eş‘arilik, DİA, XI, 447-455.
Ehl-i Sünnet, İslâmî Araştırmalar Dergisi (Özel Sayı)
ASHABU’L-HADİS
Ahmed b. Hanbel, (1994). Kitâbu’s-sünne. Demmam: Remediyye li’n-Neşr.
Aydınlı, A. (1994). Ehl-i Hadîs. TDİA., X, 507-508.
el-Âcurrî, M. (1983). eş-Şerî’a. (thk.:Muhammed Hamîd el-Fâkî). Beyrut: Dâru’l-Kütübü’l-İlmiyye.
el-Berbehârî, H. (1952). Şerhu kitâbi’s-sünne. (İbn Ebî Ya’la’nın Tabakât’ı içerisinde), II, 18-43). Kahire.
el-Hatîb el-Bağdâdî, A. (1991). Şerefu ashâbi’l-hadîs. (Thk.: M. Said Hatipoğlu). Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı yayınları.
el-Haşşâb, (1958). Tahkıku'l-Mustalahât et-Târıhıyye el-Vâride fiî Kitâbi Mefâtihi'l-Ulûm li'l-Horezmî. el-Mecelletü't-Tarıhıyye el-Mısrıyye, 7(1958).
el-Lâlekâî, H. (1402). Şerhu usûl-i i’tikâdi ehl’i-sünne ve’l-cema’a. (thk.: Ahmed Sa’d). Riyad.
el-Malatî, M. (1991). et-Tenbîh ve’r-red ‘alâ ehli’l-ehvâ’ ve’l-bida’. (thk.: Zahid Kevseri). Kahire.
es-Sabûnî, İ. (Trz.). ‘Akîdetü’s-selef ve ashâbu’l-hadîs. Mecmûatu’r-resâili’l-kemâliyye fî’t-Tevhîd içerisinde 73-122. Kahire:
el-Eş’arî, A. (1980). Makâlâtu'l-İslâmiyyin (thk. Helmut Ritter). Wiesbaden: Franz Steiner Verlag.
Inayat, Sh. (1986). Ahl-i Hadîs. EI², I, 259-260 .
İbn Batta, el-‘Ukberî, (1958). Kitâbu’ş-şerh ve’l-ibâne. (thk.: Henri Laoust). Damas.
İbn Sa’d, M. (1958). Kitâbu’t-tabakâti’l-kebîr. Beyrut: Dâru’s-Sadr.
Kâsım b. Selâm. (2002). Kitâbu’l-imân. (Çev.: Sönmez Kutlu). İslam düşüncesinde ilk gelenekçiler içinde, Ankara: Kitabiyât Yayınları. 207-252.
Kırbaşoğlu, H. (1978). Ashâbü'l-Hadis'in akâid edebiyatı. İslâmî Araştırmalar, II (1987), 5, 79-89.
Koca, F. (2002). İslam hukuk tarihinde selefi söylem Hanbeli mezhebi. Ankara: Ankara Okulu yayınları.
Kutlu, S. (2000). İslam düşüncesinde ilk gelenekçiler-hadis taraftarlarının iman anlayışı bağlamında bir zihniyet analizi. Ankara: Kitâbiyât Yayınları.
Öğüt, S. ( 1994). Ehl-i Hadîs Fıkıh. TDİA., X, 508-512.
Ömer A. F. (1991). Zahirilik. (Çev.: Ahmet Demirhan). İslam düşüncesi tarihi ( ed. M. M. Şerif). İstanbul: İnsan Yayınları. I, 311-326
EŞARİLİK
Abdulhay, M. (1991). Eş’arilik. (Çev.: Ahmet Ünal). İslam düşüncesi tarihi ( ed. M. M. Şerif). İstanbul: İnsan Yayınları. I, 255-278 .
Bağdâdî, A. (1981). Usûlü’d-Din. Beyrut: Dâru’l-Âfâk el-Cedîde.
Bâkıllânî, Ebu Bekr (1986), el-İnsâf. (thk.: İmaduddin Ahmed Haydar). Beyrut: ‘Alemü’l-Kütüb.
Burslan, K. (1928). İmam Abu'l-Eş'arî'nin 'Bab al-Ebvab' Ulemasına yazdığı Eş'arî mezhebinin esaslarını ve sünnilerin itikatlarını havi mektubun Türkçesi. DFİFM., sene: II, sayı: 8, 50-108 .
Cüveynî, A. (1985). Kitabu’l-irşad. (thk.: Es’ad Temim). Beyrut: Müessesetu’l-Kütübi’s-Sekâfiyye.
Doğan, L. (1961). Ehl-i sünnet kelamında Eş’ari mektebi. Ankara: Rüzgarlı Matbaa.
Eş’ari, A. (1953). Kitâbu'l-luma' fi'r-red ala ehli'z-zeyğ ve'l-bida'. (thk.: Richard J. McCarthy). Beyrut: el-Matba’atu’l-Katolikiyye.
Huleyf, F. (1957). Mâtüridî ve Eş’arî mezhepleri hakkında bir tetkik. (Çev.: Mustafa Öz) Diyanet Dergisi, Ankara 1975, XIV, sayı: 2, 112-115.
İbn Fûrek, M. (1987). Mucerredu makâlâti’ş-Şeyh Ebi’l-Hasan el-Eş’ari. (thk.: Daniel Gimaret). Beyrut: Dâru’l-Maşrık.
Keskin, M. (2005), Eş’ariliğin teşekkül Süreci. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Basılmamış doktora tezi)
Koçyiğit, T. (1961). Ebu'l- Hasan el- Eş'ari ve bir risalesi. AÜİFD., cilt: VIII, 165-174.
Musa, C.M.A. (1982). Neş’atü’l-eş’ariyye ve tatavuruhâ. Beyrut: Dâru’l-Kitâb el-Lübnânî.
Öz, M. (1974). Ebü’l-Hasen el-Eş’arî ve mezhebinin prensipleri. Diyanet Dergisi, Cilt: XIII, sayı: 3, 316-319.
Yavuz, Y. Ş. (1995). Eş’ariyye. TDİA., XI, 447-455.
Yüksel, E. (1980). Eş’arîler ile Mâtürîdîler arasındaki görüş ayrılıkları. Atatürk Üniversitesi İİFD., sayı: 4, 91-103.
Yüksel, E. (1990). Eş’arîler ile Mâtürîdîler arasındaki görüş ayrılıkları. Atatürk Üniversitesi İİFD., sayı: 9, 1-11.
Yüksel, E. (1993). Eş’arîler ile Mâtürîdîler arasındaki görüş ayrılıkları. Atatürk Üniversitesi İİFD., sayı: 11, 8-17.
MATURİDİLİK
Ebû Mansûr el-Mâtüridî, M.(2002). Kitâbü’t-tevhîd tercümesi. (Çev.: Bekir Topaloğlu). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı yayınları.
Ebû Mansûr el-Mâtüridî, M.(2003). Kitâbü't-Tevhîd, (thk.: Bekir Topaloğlu ve Muhammed Aruçi). Ankara: İSAM Yayınları.
Ebû Mansûr Semerkandî Mâturidî (862-944)Kongresi. (Kayseri 1990)
Ecer, V. (1978). Türk din bilgini Mâtürîdî. Ankara.
İslam Mezhepleri Tarihi El Kitabı, (ed. H. Onat-S. Kutlu). Grafiker Yayınları, Ankara 2012.
el-Mâtürîdî, M. (1971). Te'vilâtü'l-Kur'ân. thk. İbrahim Avazeyn-es-Seyyid Avazeyn(?). Kahire: Yrz.
es-Sabûnî, N. (1979). Mâtürîdiye akâidi. ( Çev.: Bekir Topaloğlu). Ankara: DİB. yayınları.
Eyyüb Ali, A.K.M. (1990). Maturidilik. (Çev.: Ahmet Ünal). İslam düşüncesi tarihi ( ed. M. M. Şerif), İstanbul: YAYINEVİ, I, 295-310 ss.
Huleyf, F. (1974). Ebû Mansur Mâtüridî, hayatı ve eserleri. (Çev.: Mustafa Öz). Diyanet Dergisi, cilt: XIII, sayı: 3, 316-319.
Huleyf, F. (1975). Mâtüridî ve eş’arî mezhepleri hakkında bir tetkik. (Çev.: Mustafa Öz). Diyanet Dergisi, cilt: XIV, sayı: 2, 102-115.
Işık, K. (1980). Maturîdî'nin kelam sisteminde iman Allah ve peygamberlik anlayışı. Ankara: A.Ü. İlahiyat Fakültesi Yayınları.
Kutlu, S. (2003). Bilinmeyen yönleriyle Türk din bilgini: İmam Mâturidî. Dinî Araştırmalar, Cilt: 5, Sayı: 15, 5-28.
Kutlu, S. (ed.) (2003). İmam Mâturîdî ve Maturidilik. Ankara: Kitabiyât Yayınları.
Kutlu, Sönmez, İslam Düşüncesinde Tarihsel Din Söyleminin Analizi, Otto Yayınları, Ankara 2012.
Macdonald, D. B. (1957). Mâtürîdî. MEB İA., VIII, 404-406.
Madelung, W. ( 1991). al-Mâturîdî. EI², VI, 846 .
Madelung, W. ( 1991). al-Mâturîdiyya. EI², VI, 847-848.
Madelung, W. (2003). 11.-13. asırlarda Hanefi alimlerin Orta Asya’dan batıya göçü. (Çev.: Sönmez Kutlu). İmam Mâturîdî ve Maturidilik (ed. Sönmez Kutlu), Ankara: Kitabiyât Yayınları. 369-383.
Madelung, W. (2003). Mâturîdîliğin yayılışı ve Türkler. (Çev.: Muzaffer Tan). İmam Mâturîdî ve Maturidilik (ed. Sönmez Kutlu), Ankara: Kitabiyât Yayınları. 305-368.
en-Nesefî, M.(2003). Tabsıratu'l-edille fî usûli'd-dîn. (thk.: Hüseyin Atay-Şaban Ali Düzgün). Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
Özcan, H. (1995). Mâtüridî’de dînî çoğulculuk. İstanbul: MÜ İlahiyat Vakfı Yayınları.
Tancî, Muhammed Tavit, İslam Düşüncesi Üzerine Makaleler, Türkiye Diyanet Vakfı Yayını, Ankara 2011.
Yavuz, Y.Ş. (2003). Mâtürîdiyye. TDİA., XXVIII, 165-175.
Yazıcıoğlu, M. S. (1985). Mâtürîdî kelâm ekolünün iki büyük siması: Ebû Mansûr el-Mâtürîdî ve Ebu'l-Mu'în en-Nesefî. AÜİFD., 27 (1985), 281-298.
Yazıcıoğlu, M.S. (1992). Mâturîdî ve Nesefi'ye göre insan hürriyeti kavramı. İstanbul: MEB Yayınları.
Yeprem, M. S. (1984). İrâde hürriyeti ve İmâm Mâturîdî, İstanbul: Marmara Üniversitesi İFAV. Yayınları.
Yörükan, Y. Z. (1952). İslam akaid sisteminde gelişmeler ve İmam-ı Azam Ebu Hanife. İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı 2-3, 3-19 ss; Sayı: 4, 71-87.
Yörükan, Y. Z. (1953). İslam akaid sisteminde gelişmeler ve Ebu Mansur-i Mâturîdî. İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 2-3, 127-142.
VAHHABİLİK
Bodur, H. Ezber, Dini İhya Hareketi Olan Vahhabiliğin Doğuşu ve Gelişimi, Basılmamış Doktora Tezi, Erzurum 1986.
Büyükkara, M. A. (2004). 11 Eylül’le derinleyen ayrılık: suudî selfiyye ve cihadî selefiyye. Dinî Araştırmalar, cilt: 7, 20 (2004), 205-234.
Çağatay, N. (1986). Vehhâbilik. MEB İA., XIII, 262-269 ss.
Cook, M. (1992). On the origins of Vahhâbism. Journal of the Royal Asiatic Society. 3, 2, 2 (1992), 191-2002.
Ecer, A. V. (2001). Tarihte vehhabi hareketi ve etkileri. Ankara: Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi.
Ecer, V.(1985), Osmanlı tarihinde Vehhabilik hareketinin sebep ve sonuçları. Üç tebliğ içinde. Kayseri.
Eyüp Sabri Paşa. (1992). Vehhabiler tarihi. (Sadeleştiren: Süleyman Çelik). İstanbul: Bedir Yayınevi
Fığlalı, E.R. (1996). Çağımızda îtikadî İslâm mezhepleri. İstanbul: Selçuk Yayınları.
İslam Mezhepleri Tarihi El Kitabı, (ed. H. Onat-S. Kutlu). Grafiker Yayınları, Ankara 2012.
Laoust, H. (1999). İslâm’da ayrılıkçı görüşler. İstanbul: Pınar yayınları.
Meşkûr, M. C. ( 1995). Mevsûatu’l-fıraki’l-İslamiyye. (Farsça’dan Çev.: Ali Hâşim). Beyrut: Mecmau’l-Buhûs el-İslâmiyye li’d-Dirâsât ve’n-Neşr.
Muhammed İbn Abdilvehhab, Keşfu’ş-Şubuhat, byy. trz.; Mesailu’l-Cahiliyye.
Muhammed İbn Abdilvehhab,-Kitabu’t-Tevhid, Riyad, h.1404; ; el-Usulu’s-Selase ve Edilletiha, Cidde, trz.;
Muhammed İbn Abdilvehhab. (1398). Mesâilu’l-câhiliyye. Kahire: Dâru’l-Matbaati’s-Selefiyye.
Muhammed İbn Abdilvehhab. (1404). Kitâbu’t-tevhid. Riyad: er-Riâse el-Amme li’l-İdârâti’l-Buhus el-İlmiyye ve’lİftâ ve’d-Da’ve ve’l-İrşâd.
Muhammed İbn Abdilvehhab. (1988.). Keşfu’ş-şubuhât. Riyaz : er-Riâse el-Amme li’l-İdârâti’l-Buhus el-İlmiyye ve’lİftâ ve’d-Da’ve ve’l-İrşâd.
Muhammed İbn Abdilvehhab. (trz.). el-Usûlu’s-selâse ve edilletiha. Cidde: İdaretü’l-Buhûsu’l-İlmiyye.
Necdi, S. (1994). es-Sevaiku’l-ilahiyye fi red ala Vehhabiyye. İstanbul.
Necdi, Süleyman b. Abdilvehhab, es-Sevaiku’l-İlahiyye fi Red ala Vehhabiyye, İstanbul, 1994
Sıddıkî, A.(1991 ). Arabistan, Yemen, Irak, Suriye ve Lübnan’da rönesans: Muhammed İbn Abdulvahhab hareketi. İslâm düşüncesi tarihi içinde. (ed. M. Sharif). İstanbul: İnsan Yayınları. 241-244.
Yِörükan, Y. Z. (1953). Vehhabilik. A. Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1 (1953), 51-67.
SELEFİLİK
Akbulut, Ahmet, “Selefîliğin Teolojik ve Düşünsel Temelleri”, Tarihte ve Günümüzde Selefîlik Milletlerarası Tartışmalı İlmî Toplantı 08-10 Kasım 2013, 2014, ss. 113-133.
Beşir Musa Nafi, İzzuddin Abdu’l-Mevla, el-Hevvas Takıyye, (ed.), Arap dünyasında selefilik ve selefi hareketler, editör; çeviri Nurullah Çakmaktaş. İstanbul : Yarın Yayınları, 2016. 283 s.
Büyükkara, Mehmet Ali, “11 Eylül’le Derinleşen Ayrılık: Suudî Selefiyye ve Cihadî Selefiyye”, Dinî Araştırmalar, VII/20 (2004), ss. 205-234.
Büyükkara, Mehmet Ali, “Dışlamacı Müslümanlığın Orta Asya’daki İzdüşümleri: Selefilik Hareketi ve Taliban”, Orta Asya’da İslâm -Temsilden Fobiye-, cilt: III (2012), ss. 1287-1316.
Diyanetin IŞİD RAPORU
Guraba Vakfı Çevresi
IŞID’İN Dergileri: Rumiya ve Konstantıniyye Dergileri (Online)
İğde, Muhyeddin, “Selefiliğin Tarihi Arka Planı”, e-Makâlât Mezhep Araştırmaları, VIII/2 (2015), ss. 151-181.
Onat, Hasan, “İslâm Ortak Paydasını Kaybetmiş Müslümanların Açmazı: Şiî-Selefî Kutuplaşması”, Tarihte ve Günümüzde Selefîlik Milletlerarası Tartışmalı İlmî Uludağ, Süleyman, “Selefiye ve Tasavvuf”, Tarihte ve Günümüzde Selefîlik Milletlerarası Tartışmalı İlmî Toplantı 08-10 Kasım 2013, 2014, ss. 343-356.
Toplantı 08-10 Kasım 2013, 2014, ss. 525-551.
İlahiyat Akademi: Altı Aylık Uluslararası Akademik Araştırma Dergisi, I/ 1-2 (2015) (Selefilik Özel Sayısı)
İşcan, Selefilik, Selefilik : İslami köktenciliğin tarihi temelleri, İstanbul : Kitap Yayınevi, 2006. 312 s.
Kutlu, Sönmez, Selefiliğin Fikri Arkaplanı, Otto Yayınları, Ankara 2016.
Marife : Dini Araştırmalar Dergisi [Bilimsel Birikim]. -- Konya : Ed.: Ahmet Yaman, 2001. Selefilik özel sayısı
SETA Analiz. -- Ankara : Seta (Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı=Foundation for Political Economic and Social Research), [t.y.]
Tarihte ve Günümüzde Selefilik Milletlerarası Tartışmalı İlmi Toplantı (2014 : İstanbul)]. / ed. Ahmet Kavas, İstanbul : Ensar Neşriyat, 2014. 728 s.
Tevhid Dergisi ve Çevresi
Yıldırım, Ramazan, “Arap Baharı ve Sonrasında Selefîlik -Mısır Örneği-”, İlahiyat Akademi: Altı Aylık Uluslararası Akademik Araştırma Dergisi, I/1-2 (2015), ss. 263-281.
YEZİDİLİK
Adiy b. Musafir, İtikadatu Ehli-s-Sünne ve’l-Cemaa, byy. trz.
Ahmet Teymur Paşa (1352). el-Yezidiyye ve menşeu nihletihim. Kahire : Matbaatü’s-Selefiyye.
Bedevî, A. (1996). Mezâhibu’l-İslâmiyyîn. Beyrut: Dârü’l İlm li’l-Melâyin.
Çubukçu, İ. A. (1986). Yaşayan Yezidilik. AÜİFD, XXVIII, 23-36.
Fığlalı, E. R. (2004). Çağımızda itikâdî İslam mezhepleri. İzmir: İzmir İlahiyat Vakfı Yayınları.
Gölpınarlı, A. (1969). Türkiye’de mezhepler ve tarikatler. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
Guest, J. S. (2001). Yezidiler tarihi Meleke Tawus ve Mıshefa Reş’in izinde (çev.: İbrahim Bingöl). İstanbul: Avesta Yayınları.
Guest, John S., Yezidilerin Tarihi, çev. İbrahim Bingöl, İstanbul 2001.
Kitabu’l-Cilve (Adiy b. Musafir’e Nisbet edilmektedir.)
İslam Mezhepleri Tarihi El Kitabı, (ed. H. Onat-S. Kutlu). Grafiker Yayınları, Ankara 2012.
Lescot, Roger, Yezidiler-Din Tarih ve Toplumsal Hayat Cebel Sincar ve Suriye Yezidileri, çev. Ayşe Meral, İstanbul 2001.
Menzel, Th., “Yezidilik”, İ. A. XIII, 415-423.
Mushaf-ı Reş (Adiy b. Musafir’e Nisbet edilmektedir.)
Öztemir, B. M. (1988). Yezidiler ve Süryaniler. İstanbul: Ekin Yayınları.
Şapolyo, E. B. (1964). Mezhepler ve tarikatlar tarihi. İstanbul: Türkiye Yayınları.
Şehristanî, M. (1990). el-Milel ve'n-nihal (neşr. Muhammed Fehmi Muhammed). Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye.
Turan, A. (1994). Yezîdîler tarihçeleri coğrafi dağılımları inançları örf ve adetleri. Samsun: Eser Matbaası.
Turan, Ahmet, “Yezidi İnanç ve İbadetleri”, OMÜİFD, Sayı 1, Samsun 1986.
Turan, Ahmet, “Yezidiler”, OMÜİFD, Sayı 1, Samsun 1986.
Turan, Ahmet, “Yezidilerin Toplumsal Yaşayışları”, OMÜİFD, Sayı 5, Samsun 1991.
Turan, Ahmet, “Yezidiliğin Aslı Kurucusu ve Tarihçesi”, OMÜİFD, Sayı 3, Samsun 1989.
Turan, Ahmet, Yezidiler, Samsun 1994.
Yaltkaya, Mehmet Şerafeddin, "Yezidîler", DFİFM., sene: I, sayı:3, İstanbul 1926, s. 1-35.
Yaltkaya, Mehmet Şerafeddin, "Yezidîler", DFİFM., sene: I, sayı:4, İstanbul 1926, s. 273-275
KADIYANİLİK
(1990). Vadedilen Mesih ve mihdi H. Gulam Ahmed’in eserlerinden derlenmiştir.(Der.: (Der: Muhammed. C. Şems). England: Islam International Publication LTD.
Abdülhamid, M. (1986). İslâma yönelen yıkıcı hareketler. (Çev.: M. Saim Yeprem-Hasan Güleç). Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı.
Ahmed, M. B. M. (1993). Çağrı. (Der: Muhammed. C. Şems). England: Islam International Publication LTD.
Ba’du Kutubi Gulam Ahmet, Lahor .1311.
Fığlalı, E. R. (1986). Kâdiyânîlik (Ahmediyye mezhebi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları.
Fığlalı, E. R. (1994). Kâdiyânîlik. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
Fığlalı, E.R. (2001). Kâdiyânilik. TDİA., XXIV, 137-139 ss.
Gulam Ahmet, Hakikatu’l-Vahy, Kadiyan, 1934-3, s. 362-63.
İslam Mezhepleri Tarihi El Kitabı, (ed. H. Onat-S. Kutlu). Grafiker Yayınları, Ankara 2012.
Kevseri, Zahid, " Kadiyaniyenin Dinden Çıkışı ", çev., Hüseyin Atay, İslam Dünyası, sayı: 1, İstanbul 1952.
Mevdudi. (1975). Kadiyanilik nedir? (Çev: Ahsen Batur). İstanbul: İhya Yayınları
Muhammet Ali, Mevlana, İslam Dini, l-ll, Çev. Naciye Hamdi Akseki,
Müslüman Ahmediye cemaati bülteni. Ocak-Şubat 2002.
Müslüman Ahmediye cemaati bülteni. Ocak-Şubat 2002.
Nedvi, Eb'ul-Hasan Ali el-Hasen, " Kadiyaniliğin İçyüzü ", çev., İsmail Ezherli, İslam Dergisi, cilt:2, sayı:5, Ankara 1958
Smith, W. C. (1986). Ahmadiyya. EI², I, 302-303.
Zahir, İ. İ. (1985). İngiliz emperyalizmi- kadiyanilik. ‘Çev. : Arif Aytekin). İstanbul: Ebru Yayınları.
BABİLİK-BAHAİLİK
Abdulbaha. (1996). Bazı sorulara cevaplar (Mufavezat-ı Abdulbaha). (Çev.: Mecdi İnan). 2. Baskı. İstanbul: Kazancı Matbaacılık Sanayii A.Ş.
Abdulbaha. (1997). Hazreti Abdülbaha’nın yazılarından seçmeler. (Çev.: Muhsin Mecidi. İstanbul: Baha Basım.
Abdulhamid, M. (1986). İslam'a yönelen yıkıcı hareketler (Babilik ve Bahailiğin İçyüzü). (Çev.: M. Saim Yeprem- Hasan Güleç). 2. Baskı. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı.
Akdes Kitabı : Bahai literatüründeki yeri . -- İstanbul : Baha Basım Dağıtım Sanayi ve Ticaret AŞ., [t.y.]
Akgün, M.Z. (1975). İslamiyyet bakımından babilik,bahailik ve hukuki durumları yargıtay kararları. Ankara.
Bâbîlik-Bahâilik üzerine makaleler. (der ve çev.: A. Bülent Ünal. (2000). İzmir: ACME.
Bahai dini ve Bahai dünya toplumu. (trz.). İstanbul: Türkiye Bahaileri Ruhani Mahfili.
Bahaullah. (1976). Kurdun oğlu risalesi. (Çev.: Mecdettin İnan). İstanbul: Özdemir Basımevi.
Bahaullah. (1998). Saklı sözler. (çev.: Mecdi İnan). 2. Baskı. İstanbul: Has Baskı Sanatları Limited Şirketi.
Bahaullah'ın sesi. (1987). (Arapça ve Farsça'dan İngilizce'ye çev.: Şevki Rabbani, İngilizce'den Türkçe'ye çev.: Mecdi İnan). 2. Baskı. İstanbul: Dizerkonca Matbaası.
Bausani, A. (1986). Babîs. EI², I, 846-847 .
Bausani, A. (1986). Bahâ’allah. . EI², I, 911-912.
Bausani, A. (1986). Bahâ’is. EI², I, 915-918 .
el-Ahsâ’i, Şeyh Ahmed, Sîretu’ş-Şeyh Ahmed el-Ahsâ’î, Bağdad, 1957.
Ergin, Osman , " Bahailiğin İçyüzü " , Sebilürreşad Dergisi , cilt: 9, sayı: 203. İstanbul 1955
Esslemont, J. J. , Bahaullah ve Yeni Devir , çev. Mecdi Çelebi, İstanbul 1932.
Fığlalı, E. R. (1981). İslâm'a karşı cereyanlar: bâbîlik ve bahâîlik. Mecca: Muslim World League Yayını.
Fığlalı, E. R. (1994). Bâbilik ve bahaîlik. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
Fığlalı, E. Ruhi, “Bahâilik”, DİA, IX, 464-468.
Fığlalı, E. Ruhi, Bâbilik ve Bahaîlik, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yay., 1994.
Hazreti Abdülbaha’nın yazılarından seçmeler / Abdülbaha ; trc. Muhsin Mecidi, İstanbul 1997.
Hazreti Bahaullah / Mirza Hüseyin Ali Nuri Bahaullah ; çev. Cüneyt Can, New York 1994.
Houart, Cl. ( 1949). Babiler. MEB İA. II, 179-180 .
Houart, Cl., “Babiler”, İ. A., II, 179-180.
Hz. Bahaullah'ın levihleri. (1994). (Çev.: Mecdi İnan). İstanbul: Menteş Matbaası.
İkan Kitabı : Hz. Bahaullah’ın kutsal eserlerinden / Mirza Hüseyin Ali Nuri Bahaullah ; çev. Mecdettin İnan İstanbul 1996.
İslam Mezhepleri Tarihi El Kitabı, (ed. H. Onat-S. Kutlu). Grafiker Yayınları, Ankara 2012.
Mirza Hüseyin Ali. (1996). ‘Îkân kitabı: Hz. Bahaullah’ın kutsal eserlerinden. (Çev.: Mecdettin İnan). İstanbul: Baha yayınları.
Mirza Hüseyin Ali. (trz.). Akdes kitabı : Bahai literatüründeki yeri. İstanbul : BahaYayınları.
Muhammed-i Zerendi Nebil; Nebil tarihi; çev. Minu Derahşan Sabit, byy 1973.
Muhsin Abdulhamid, İslam'a Yönelen Yıkıcı Hareketler (Babilik ve Bahailiğin İçyüzü), çev.: Saim Yeprem- Hasan Güleç, Ankara 1973. (2.baskı)
Özkaya, S. (2000). Osmanlı arşiv belgeleri ışıgında bahailik hareketi. İzmir: Akademi Kitabevi.
Özkaya, Süleyman, Osmanlı Arşiv Belgeleri Işıgında Bahailik Hareketi , İzmir, 2000.
Özşuca , Nayir, Bahai Dininde Şeri Hükümler ve İzahları, İstanbul 1971
Özşuca, N. (1984). Bahai dininde şer'i hükümler ve izahları. Bursa: Sebat Matbaası.
Özşuça, N., Bahai Dini Prensipleri ve Hükümleri, Ankara 1967
Şevki Efendi. (1995). Bahai dininin I. yüzyılı. (Çev.: Suna Bozkır) İstanbul: Kazancı Matbaacılık Sanayii A.Ş.
Taherzadeh, A. (1995). Hz. Bahaullah'ın zuhuru I. (Çev.: Süreyya Güler). İstanbul: Kazancı Matbaacılık Sanayii A.Ş.
Taherzadeh, A. (1995). Hz. Bahaullah'ın zuhuru II. (Çev.: Süreyya Güler) İstanbul: Kazancı Matbaacılık Sanayii A.Ş.
ALEVILIK-BEKTAŞILIK
Aleviliğin Teolojisi, sayı ed. Sönmez Kutlu, İslamiyât, VI/3, 2003.
Buyruk, Haz. Fuat Bozkurt, İstanbul, 1992.
Ekinci, Mehmet, Anadolu Aleviliğinin Tarihsel Arka Planı, Beyan Yayınları, İst. 2002.
Engin, İsmail, Aleviliğin Kendi Görüntüsünü Algılayışı ve Alevi İmajına Yönelik Bakış Açıları, Tarihi ve Kültürel Boyutlarıyla Türkiye’de Aleviler, Bektaşiler, Nusayriler Semp, İstanbul 1999, s. 254-302
Eröz, Mehmet, Eski Türk dini (gök tanrı inancı) ve alevilik, bektaşilik, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İstanbul 1992
Fığlalı, E. Ruhi, Türkiye'de Alevilik-Bektaşilik, İstanbul: Selçuk Yayınları 1990 (3. Baskı, İst. 1994).
Fığlalı, E. Ruhi, "Şiîlik ve Anadolu Alevîliği Arasındaki Farklılıklar ve Benzerlikler”, Alevîler/Aleviten, Haz. İsmail Engin-Erhard Franz, Hamburg, 2000, C.I, ss.97-110
Fığlalı, E. Ruhi, Türkiye'de Alevilik - Bektaşilik, İstanbul: Selçuk Yayınları 1990 (3. Baskı, İstanbul 1994).
Hacı Bektaş Veli, Makalat, sad. Abdurrahman Akdağ, Ankara, 2000
Kutlu, Sönmez , “ Din Anlayışında Farklılaşmalar ve Türkiye’de Alevilik-Bektaşilik Üzerine Söyleşi”, Diyanet Aylık Dergisi, Sayı: 147(Mart 2003), 5-11 ss.
Kutlu, Sönmez, “Aleviliğin Dinî Statüsü: Din, Mezhep, Tarikat, Heterodoksi, Ortodoksi veya Metadoksi”, İslâmiyât Dergisi, VI/3(2003), 31-54.
Kutlu, Sönmez, “Aleviliğin Dini Statüsü” İslamiyat, VI/III, 2003.
Kutlu, Sönmez, “Alevilik-Bektaşiliğin Diyanette Temsili Problemi”, İslâmiyât Dergisi, Cilt:4, Sayı:1 (2001), 21-40 ss.
Kutlu, Sönmez, “ Alevi Yazılı Kaynaklarında (Arap Hanfli) Neşir Sorunları”, Alevi Bektaşi Yayınlarının Temel Sonrunarı ve Çözüm Önerileri, 26-28 Şubat 2010. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Merkezi Ilgaz Toplantısı Tebliğleri. 42-73 ss.
Kutlu, Sönmez, Din Anlayışındaki Farklılaşmalar, Ankara 2003.
İslam Mezhepleri Tarihi El Kitabı, (ed. H. Onat-S. Kutlu). Grafiker Yayınları, Ankara 2012.
Küçük, Hülya, Bektaşilik ve Aleviliğin Sufi ve Esoterik Boyutu Karşılaştırmalı Kavram Analizi, İslâmiyât Dergisi, VI/3(2003), 151-163
Melikoff, Irene, Alevi-Bektaşiliğin Tarihi Kökenleri, Bektaşi-Kızılbaş (Alevi) Bölünmesi ve Neticeleri, Tarihi ve Kültürel Boyutlarıyla Türkiye’de Aleviler, Bektaşiler, Nusayriler Semp, İst 1999, s. 17-23
Ocak , A.Yaşar, Alevilik ve Bektaşilik Hakkındaki son yayınlar üzerinde genel bir bakış ve bazı gerçekler, I,Tarih ve Toplum no:91 , (Temmuz 1991), s. 20-25; II,Tarih ve Toplum no:92 (Ağustos 1991).s.115-126
Ocak, Ahmed Yaşar, Babailer İsyanı: Aleviliğin Tarihsel Altyapısı, İstanbul 1996
Ocak, Ahmet Yaşar, Alevi-Bektaşi İnançlarının islam Öncesi Temelleri, İstanbul, 2000.
Ocak, Ahmet Yaşar, Aleviliğin Tarihsel Sosyal Tabanı ile Teolojisi Arasındaki İlişiki Problemine Dair, Tarihi ve Kültürel Boyutlarıyla Türkiye’de Aleviler, Bektaşiler, Nusayriler Sempozyumu, İstanbul 1999, s. 385-398.
Onat, Hasan, “Aleviliğin Geleceği”, I. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Sempozyumu, 22-24, Ekim 1998, Ankara. G. Ü. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Merkezi
Onat, Hasan, “Değişim Sürecinde Alevilik”, Köprü, sayı 62, Bahar 1998
Onat, Hasan, “Kızılbaşlık Farklılaşması Üzerine” İslamiyat, VI/III, 2003
Öktem, Niyazi, Anadolu Aleviliğinin Senkretik Yapısı, Tarihi ve Kültürel Boyutlarıyla Türkiye’de Aleviler, Bektaşiler, Nusayriler Sempozyumu, İstanbul 1999, s. 221-249
Öz, Mustafa, “İslam Mezhepleri Tarihi Açısından Anadolu Aleviliği”, Türk Yurdu, s. 434
Sarıkaya, M. Saffet, “Ahilik Kültürünün Aleviliğe Yansıyan Boyutları”, II. Ahilik ve El Sanatları Sempozyumu, 10 Ekim 2000 Antalya
Seyyid Derviş Tur, Erkanname, İstanbul, 2002.
Şeyh Safiyüddin Erdebili (2008), Makâlat Buyruk,Thk. Sönmez Kutlu-Nizamettin Parlak, İstanbul: Horasan Yayınları.
Turan, Ahmet, “Anadolu Alevileri-Kızılbaşlar”, OMÜİFD, Sayı 6, Samsun 1992
Üzüm, İlyas, “Türkiye’de Alevî-Nusayrî Önderlerinin Eserlerinde İnanç Konularına Yaklaşım”, İslâm Araştırmaları Dergisi (2000), s. 173-187.
Üzüm, İlyas, Günümüz Alevî Örgütlenmeleri ve Geleneksel Alevîlik’le İlişkisi”, Tarihî ve Kültürel Boyutlarıyla Türkiye’de Alevîler, Bektaşîler, Nusayrîler, İstanbul 1999, s. 335-375.
Üzüm, İlyas, Günümüz Alevîliği, (Ankara 1997, Ankara 2000). İSAM yayınları Yörükan, Yusuf Ziya, Anadulu’da Aleviler ve Tahtacılar, Ankara, 1998.
Üzüm, İlyas,. “Alevî Kaynağı Buyruk’ta Kur’ân Anlayışı” (Folklor ve Edebiyat Dergisi’nin Alevîlik özel sayısında yayımlanacak)
Yeşilyurt, Temel, “Alevili-Bektaşiliğin İnanç Boyutu”, İslamiyat, VI/III, 2003
Yörükan, Y. Ziya , “Anadolu Alevileri ve Tahtacılar”, Darülfünun İlahiyat Fakültesi Mecmuası, (1928), Sayı 8, s. 107-150; “Tahtacılar”, DFİFM, (1929), Sayı 12, s. 61-80; DFİFM, (1929), Sayı 13, s. 55-80; DFİFM (1930), Sayı 14, s. 73-80; DFİFM, (1930), Sayı 15, s. 66-80; DFİFM, (1930), Sayı 17, s. 72- 80; DFİFM, (1931), Sayı 19, s. 66-80; DFİFM, (1931), Sayı 20, s. 57-80; “Anadolu’da Alevi Köylüleri ve Bunların İtikad ve Adetleri I”, Hayat, (1927), Cilt 3, Sayı 56, s. 7-8; “Anadolu’da Alevi İtikadları”, Hayat, (1928), Cilt 3, Sayı 58, s. 5-6; Sayı 59, s. 18-20; Sayı 60, s. 15-16.
İSLAM DÜNYASINDA MEZHEPLERİN COĞRAFİ DAĞILIMI VE TÜRKLERIN TARİHTE BENIMSEDIĞI MEZHEPLER
-Kutlu Sönmez, Türklerin Tarihte Benimsediği Mezhepler ve Kırgızistan’daki durum, (yayınlanmamış makale)
-Ecer, Ahmed Vehbi, "Tarihte Türkler, İslamiyet ve Mezhepleri ", Erdem, cilt: 8, sayı: 23, 1996 ( Türklerde Hoşgörü Özel Sayısı : II ) , s. 485-502.
-Sarıkaya, M. Saffet, "Türklerin İslamlaşma Süreçlerinde Mezheplerin ve Tarikatların Yeri", Yeni Türkiye Dergisi Türk Özel Sayısı, Ocak 2002 .
İmam Maturidi ve Maturidilik, (Seçki), Ed. Sönmez Kutlu, Ankara 2003.
Madelung Wilferd, Maturidiliğin Yayılışı ve Türkler, çev. Muzaffer Tan, (İmam Maturidi ve Maturidilik, (Seçki), Ed. Sönmez Kutlu, Ankara 2003, 305-368 içinde)
Kutlu, Sönmez, İslam Düşüncesinde Tarihsel Din Söyleminin Analizi, Otto Yayınları, Ankara 2012.
Kutlu, Sönmez, Türkler ve İslam Tasavvuru, Türkiye Diyanet Vakfı Yayını, Ankara 2011.
