İSLAM MEZHEPLERİ TARİHİ I (3. SINIF 5. DÖNEM)

TEMEL İLKELER

1. Dersle ilgili ölçme ve değerlendirmede sizlerin ders içi ve ders dışı etkinlikleriniz dikkate alınacaktır.

2. Ders dışı ve ders içi etkinlikler, değerine göre vize ve finallere 25 puana kadar etki edecektir.

3. Programda yer alan haftalık konuyla ilgili ders dışı ve ders içi etkinlik çeşitleri şunlardır:

- makale (3-5 sayfa)

-araştırma notu ve alan araştırması raporu (3-5 sayfa);

-belge, kitap tanıtımı, makale özeti;

- sunum (en az 5-6, en fazla 12 slaytlık sunum tekniğine uygun);

- resim, poster, harita ve diğer;

-görsel ve işitsel kısa video kaydı ve değerlendirmesi;

-işlenecek  mezhebin kendi sosyal medya hesaplarından o mezhebin nüfus oranlarına dair bigiler;

-ilgili mezhebin coğrafi dağılımını gösteren haritalar hazırlamak ve derste paylaşmak;

-işlenecek mezhebin mensuplarıyla söyleşiler yaparak sınıfta paylaşmak;

-mezheple ilgili resimlerden oluşan slayt sunumu (Resimlerle ilgili kimlik bilgilerinin yer aldığı);

-mezheple ilgili kavram haritaları;

-mezhebin hiyerarşik yapısı ile ilgili çizim ve tablolar;

4. Hazırlanacak etkinliklerde dersin 14 haftalık ana konuların dağılımı başlığında ve dersin içerik açılımı tablosunda yer alan sorunların dikkate alınması zorunludur.

5. Derse hazırlık olarak hazırlanan makaleler, sunumlar, araştırma notları için dipnot verilmesi şarttır. Aldığı bilginin kaynağını göstermeyenlerin çalışmaları değerlendirmeye alınmayacaktır. Özellikle bir başkasından aynen alınmış ödevler kopya muamelesi görecektir.

6. Dersler öğrenci merkezli işlenecektir. Ders dışı etkinlikler, derse taşındığı takdirde önceden haber verildiği takdirde, 5-10 dakikayı geçmeyecek şekilde sunuma izin verilecektir.

7. Her yıl ders içi etkinlik olarak bir öğrenci paneli planlanacaktır. Beş kişiden oluşacak bu panelde görev alanlar, ders içi etkinlik olarak ayrıca değerlendirilecektir.

8. Araştırma notlarınızda sizlerin eleştiri ve değerlendirmelerinize de mutlaka yer vermeniz istenmektedir. Özellikle Diyanet İslam Ansiklopedisi ve Şamil Ansiklopedisi, yada İnternet sitelerinden aynen alınan bilgiler kabul edilmeyecektir.

9. Ders dışı etkinlikler, konunun işlendiği gün teslim edilmesi şartıyla değerlendirmeye alınacaktır. Hazırlanan ödevler el yazısı ile veya bilgisayar çıktısı olarak teslim edilecektir. Sunumlar, resimler ve benzeri dökümanlar, elektronik kaydı ile verilebilir.

10. Ders dışı ve ders içi etkinliklerle hedeflenen, öğrencinin derse hazırlıklı gelmesini sağlamak, yeni belge ve bilgilere dayalı araştırma becerisini ve ulaştığı bulguları yazabilme ve tartışmabilme becerisini geliştirmektir.

11. Her hafta derste hangi konuların işleneceği, cevabı aranacak sorunlar, takip edilecek yöntem ve yararlanılacak kaynaklar, 14 haftalık ders açılımında ayrıntılı bir şekilde açıklanmıştır.

12. Dersle ilgili sorunlarınızı, sizlere ayrılan görüşme günü veya e-mail yoluyla bana bizzat ulaştırabilirsiniz.

13.Özgünlük ve bilimsellik temel ilkedir.

14. Okunan makale, kitap ve araştırmalar, itimat ve tasvip hissiyle değil tenkid zihniyetiyle okunmalıdır.

15. Devam zorunludur ve değerlendirmeye dahil edilecektir.

16. Derse ilk 10 dakikadan sonra girilmeyecektir.

Başarılar diliyorum... 

İSLAM MEZHEPLERİ TARİHİ I (İLAHİYAT )

Bölüm:  2023-2024

Dersin Hocası: Prof. Dr. Sönmez KUTLU

Salon:  HZÜ  C ŞUBESİ; EBU HANİFE: D ŞUBESİ; 125. NOLU ANFİ: B ŞUBESİ; 125 NOLU SINIF: A ŞUBESİ

Gün ve Saat: Çarşamba: C ŞUBESİ: 13.30-1530; D ŞUBESİ: 15.30-17.30; Perşembe: B ŞUBESİ: 13.30-15.30; A ŞUBESİ: 15.30-17.30 

Öğrencilerle Görüşme Gün ve Saatleri: Çarşamba: 12.00-13.00 ve Perşembe: 12.00-13.00

Web Sayfası: www.sonmezkutlu.net

e-mail: skutlu@divinity.ankara.edu.tr

DERSİN 14 HAFTALIK ANA KONULARI VE DAĞILIMI

1. Hafta         

Mezhepler öncesi İslam’ın tarihsel ve toplumsal gerçekliği ve İslamın ana konuları; Din ve Din anlayışları; Kur’an’da farklılaşma olgusunun mahiyeti; Siyasî-İtikadî zümreleşmeler; İslam Mezhepleri Tarihi’nin tanımı,  konusu ve gayesi; Din ve mezhep ilişkisi.

2. Hafta         

Farklılaşma/zümreleşme olgusu ve Fırka/Mezhep; Mezhepler Tarihinin Temel kavramları: Fırka, Mezhep, Bidat, Makalat, Milel-Nihal, Fırka-yı Naciye; Mezhepler Tarihi’in gelişim aşamaları ve dönemlendirilmesi: Tedvin (Oluşum) Dönemi, Olgunlaşma Dönemi, Taklid ve Daralma Dönemi; Günümüzde Mezhepler Tarihi Yazıcılığı ve Yeni Yaklaşımlar.

3. Hafta         

Mezhepler Tarihi’nin Bilimler Arasındaki Yeri ve Usûl Sorunu; Eşari’nin Makalatü’l-İslâmiyyin’i(Sünni Makalat Örneği); Nevbahti ve Kummi’nin Şii Fırkaları (Şii Makalat geleneği örneği); Ebû’l-Kasım el-Kabi’nin Makalat’ı (Mutezile Örneği) ve Ebu Muti Mekhul en-Nesefi’nin er-Red ale’l-Ehvası(Mürcii Makalat Örneği); Şehristanî’nin el-Milel ve’n-Nihal’i (Sünni Eşari Örnek); Mezhepler Tarihinin Klasik kaynakları ve genel özellikleri; 73 Fırka Hadisinin Fırak Edebiyatını Şekillendirmesi; Mezhepler Çağdaş Mezhepler Tarihi Araştırmaları.

4. Hafta          

Mezheplerin doğuşunu hazırlayan sebepler: Düşünen ve akleden birey olarak insan unsuru; Toplumsal ve iktisadi değişim;  din-siyaset ilişkisi ve siyasi eğemenlik sorunu; Peygamber sonrası siyasi egemenlik tartışmaları: Halife/İmam kim olacak; İktidar savaşları: Cemel ve Sıffîn savaşları; Coğrafi ortam; Kültürel ve dini sebepler; Zihniyet farklılaşmasının İslam’ın farklı anlaşılmasına etkileri. 

5. Hafta          

Tepkisel-Kabilevi din söylemi olarak Hâricîlik: Haricilerin isimlendirme sorunu, teşekkül süreci, görüşleri, yayıldığı bölgeler, fırkalara ayrılışı, temel kavramları ve etkileri; Harici siyaset anlayışı; İbadiye’nin Haricilikle İlişkisi, Yaşayan İbadilik, İbadilerin coğrafi dağılımı ve nüfus oranları, İbadiliğin günümüz sorunlarına yaklaşımları, Klasik edebiyatı ve hakkında yapılan araştırmalar.

6. Hafta

Akılcı Din Söylemi Olarak Mürcie, Mürcie’nin isimlendirme sorunu, teşekkül süreci, görüşleri, yayıldığı bölgeler, fırkalara ayrılışı, temel kavramları, etkileri, siyaset anlayışı, Hanefilik ve Maturidilik ile ilişkisi, coğrafi dağılımı, edebiyatı ve hakkında yapılan araştırmalar.

7. Hafta         

Akılcı Din Söylemi Olarak Mu’tezile; Mutezile’nin isimlendirme sorunu; Mutezilenin teşekkül süreci, İlk Mutezili Fikirler; Temel görüşleri/Beş Esas; Basra ve Bağdat Mutezilesi; Harezm Mutezilesi, Mutezile ve Mihne Dönemi; Mutezile Hanefilik ilişkisi; Zeydiye-Mutezile İlişkisi, Selçuklular döneminde Mutezile; Büveyhiler Döneminde Mutezile, Mutezile’nin İslam Düşüncesine Olumlu ve Olumsuz Etkileri, Klasik edebiyatı ve hakkında yapılan araştırmalar.

8. Hafta

            Sınav Haftası

9. Hafta

İslam Düşüncesi’nde kurtarıcı inanışı olgusu ve tezahürleri: Müslüman kültürde kurtarıcı inanışı (Mesih ve mehdilik); Mehdilik iman meselesi midir?; Kurtarıcı inanışının Karizmatik liderci-politik din söylemine dönüşümü ve mehdici  hareketlerin ortaya çıkışı; Mehdilik tipolojileri: siyasi, mitolojik, vahdet-i vücudcu, ıslahatçı ve sembolik/temsili/şahsi manevi mehdilik tipolojileri; Mehdilik hadisleri ve sahihliği tartışmaları? Mehdiliğin çağdaş tezahürleri.

10. Hafta        

Şîa: Şia’nın isimlendirme ve tanımı sorunu, Şiiliğin doğuşu ile ilgili ilk Şiî iddialar, Emevî-Haşimî çekişmesi ve Şiiliğin doğuşuna etkisi; İlk Şii hareketler ve İlk Şii görüşler; Abdullah İbn Sebe’nin kimliği, Klasik edebiyatı ve hakkında yapılan araştırmalar.

11. Hafta        

Zeydiyye, isimlendirme sorunu, teşekkül süreci, Zeyd b. Ali’nin Zeydiye’nin oluşumundaki rolü, Zeydi İsyanlar, Taberistan Zeydiliği, Yemen Zeydiliği, görüşleri, temel kavramları, Kasım b. Ressi ve günümüz Zeydiliği üzerindeki etkisi, Günümüzde Husî Zeydiler, Klasik edebiyatı ve üzerine yapılan çalışmalar,

12. Hafta       

İsmâiliyye: isimlendirme sorunu, teşekkül süreci; Gizli davet dönemi ve Açık davet dönemi; görüşleri ve temel kavramları; yayıldığı bölgeler ve etkileri; Fatimiler dönemi İsmaililik; Müstali ve Nizari İsmaililiği farklılaşması; Hasan Sabbah ve Faaliyetleri; Hindistanda Davudi ve Süleymaniler; Ağahan İsmailileri, Günümüz İsmaili kurumlar; Klasik edebiyatı ve hakkında yapılan araştırmalar.

13. Hafta       

Onikiimâmiyye Şiası ve Caferiyye: isimlendirme sorunu; teşekkül süreci; İmamet nazariyeleri ve temel kavramları (gaybet-i kübra, gaybetü suğra, masum, recat, beda, sefir, naib, takiyye, munatazar vb.); yayıldığı bölgeler ve etkileri; Oniki İmam ve Mehdi Muntazar fikri; Büveyhiler ve İlhanlılar döneminde İmamiyye; Safevi Şiiliği, Şiilikte Kum ve Necef farklılaşması; Ahbarî-Usûlî farklılaşması;  Günümüzde İmamiler, İran İslam Devrimi ve Şiilik İlişkisi; Lübnan Hizbullahı ve Haşdi Şabiler, İmamiyye’nin Çağdaş sorunlara yaklaşımları; Günümüzde Şii-İmami Kurumlar: Velayet-i Fakih, Ayetullahu’l-Uzma, Takribu’l-Mezahib ve Mustafa Üniversitesi; Klasik edebiyatı ve hakkında yapılan araştırmalar

14. Hafta       

Nusayrilik: Muhammed b. Nusayr en-Nemîrî’nin Nusayriliğin teşekkülündeki rolü, Nusayriliğin temel Görüşleri: Tanrı, Peygamber, melek anlayışları, Bab inancı, mezhebe giriş, din görevlileri, Günümüzde Nusayrî Gruplar: Kameriler ve Kilaziler, Suriye’de Nusayrilik, Kitabu’l-Mecmu’ ve diğer edebiyatı Çağdaş Sorunlara bakışları,

15. Hafta        

Dürzilik: İsmaililiğin Dürziliğe etkisi, Hakim Biemrillah’a kadar Fâtimîler, Hamza b. Ali ve Dürziliğin Teşekkülündeki rolü, Dürziliğin Tanrı anlayışı, Takammus, Yedi esas, Hesab Günü, İlahi Bilgiyi gizli tutma, Dürziliğin Temel Eserleri: Hikmet Risaleleri ve  Dürzilik ile ilgili çağdaş araştırmalar.

16. Hafta

                        Sınav Haftası

DERSİN 14 HAFTALIK İÇERİK AÇILIMI (Konu/Konular, Metod ve Materyal, Konunun Amaçları ve Kazanımları, Ana Kaynaklar ve Yardımcı Kaynamlar)

         KAYNAKLAR

  I. HAFTA:
  İSLAM’IN MEZHEPLER ÖNCESİ TARİHSEL VE TOPLUMSAL GERÇEKLİĞİ

Atay, Hüseyin, Kur’an’da İman Esasları, Atay Yay., Ankara 1998.

Çağrıcı,  Mustafai İslam Düşüncesinde Ahlâk, 3. Basım, Dem Yay., İstanbul 2016

Farûkî, İsmail R., Tevhîd, (Çev. Dilaver Yardım-Lâtif Boyacı), 4. Baskı, İnsan Yay., İstanbul 2006

Fazlurrahman, Ana Konularıyla Kur’an, Çev.: Alparslan Açıkgenç, Fecr Yayınları, Ankara 1987.

Fazlurrahman, İslam, Ankara Okulu, Ankara 2004.

Kur’an-ı Kerim

Kutlu, Sönmez, “İslamın Mezhepler Öncesi Tarihsel ve Toplumsal Gerçekliği Sorunu”, İslamî Araştırmalar, 29/2(2018), ss.141-169. (İSAM ARŞİVİ)

Kutlu, Sönmez, Mezhepler Tarihine Giriş, DEM yayını, İstanbul 2009.

Muhammed b. Tavît et-Tancî, İslam Düşüncesi Üzerine Makaleler, Diyanet vakfı, Ankara 2011.

II. HAFTA
MEZHEPLER TARİHİ İLMİ: TANIM, GELİŞİM AŞAMALARI VE DÖNEMLENDİRİLMESİ VE GÜNÜMÜZDE MEZHEPLER TARİHİ YAZICILIĞINA YAKLAŞIMLAR

Büyükkara, Mehmet Ali, “ İslam Mezhepleri Tarihinde Usul Sorunu”, İSAV Smpozyumuna sunulan tebliğ.

Fığlalı, Ethem Ruhi, “Çevirenin Önsözü”,  Mezhepler Arasındaki Farklar (Bağdadi), İst. 1979, s. VIII-XVII.

Kutlu, Sönmez, “İslâm Mezhepleri Tarihinde Usul Sorunu”, İSAV Sempozyumuna sunulan tebliğ.

Kutlu, Sönmez, Mezhepler Tarihine Giriş, DEM yayını, İstanbul 2009.

Onat, Hasan, Kutlu Sönmez, “İslam Mezhepler Tarihine Giriş” İslam Mezhepleri Tarihi El Kitabı içinde, Edt: Hasan Onat, Sönmez Kutlu, Grafiker yay. Ankara, 2012, s. 19-46.

Watt, W. Montgomery, İslâm Düşüncesinin Teşekkül Devri, Çev.: E.Ruhi Fığlalı, Birleşik Yay., İst., 1998.

Yörükân, Yusuf Ziya, Müslümanlıkta Dini Tefrika, Ötüken Yayınları, İstanbul 2009. 

III. HAFTA
MEZHEPLER TARİHİNİN KAYNAKLARI, MUHTEVASI, SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ 

Büyükkara, M. Ali, "Bir Bilim Dalı Olarak İslam Mezhepleri Tarihi ile İlgili Metodolojik Problemler", Mezhepler Tarihinde Metodoloji Problemi İlmi İhtisas Toplantısı, 27-28 Eylül 2003, İSAM, Bağlarbaşı, İstanbul 2003.

Demir, Ahmet İshak-Kaba, Gülsüm, “Mezhepler Tarihi Akademik Yayınlar Bibliyografyası”, e-Makâlât Mezhep Araştırmaları, 2011, cilt: IV, sayı: 2, s. 185-254.

Demir, Ahmet İshak-Usburak, Pervin, “Mezhepler Tarihi Akademik Makaleler Bibliyografyası”, e-Makâlât Mezhep Araştırmaları, 2012, cilt: V, sayı: 1, s. 141-208

el-Bağdâdî, Abdulkâhir b. Tâhir, Mezhepler Arasındaki Farklar, Çev. E. Ruhi Fığlalı, İstanbul 1979.

el-Eş’arî, Ebû’l-Hasen Ali b. İsmâîl,İslam Mezhepleri, Çev. Ömer Aydın-M.Dalkılıç, İstanbul 2008.

el-Iraki, Ebu Muhammed Osman, çev. Yaşar Kutluay, Sapıklarla Dinsizlerin Çeşitli Mezhepleri, Ankara 1962.

en-Nesefi, Ebû Muti’ Mekhûl, er-Red ale’l-Ehvâ ve’l-Bida. (ULUSAL TEZ MERKEZİ)

eş-Şehristânî, Ebû Feth Muhammed b. Abdilkerîm, el-Milel ve’n-Nihal, Çev. Mustafa Öz, İstanbul 2009.

İbn Hazm, Ebû Muhammed Ali b. Ahmed, el-Fasl fî’l-Milel ve’l-Ehvâ ve’n-Nihal, Beyrut, 1986.

Kummî ve Nevbahtî, Kitâbu’l-Makâlât ve’l-Fırak ve Fıraku’ş-Şîa, çev. Hasan Onat-Sabri Hizmetli-Sönmez Kutlu-Ramazan Şimşek, Ankara Okulu yayınları, Ankara 2004.

Kutlu, Sönmez, Mezhepler Tarihine Giriş, DEM yayını, İstanbul 2009.

Nâşî el-Ekber, Ebü’l-Abbas Abdullah b. Şirşir, Mesâilü’l-İmâme min Kitâbi’l-Evsât fî’l-Makâlât, thk., Josef Vann Ess, Beyrut, 1971.

Onat, Hasan-Kutlu Sönmez, “İslam Mezhepler Tarihine Giriş” İslam Mezhepleri Tarihi El Kitabı içinde, Edt: Hasan Onat, Sönmez Kutlu, Grafiker yay. Ankara, 2012, s. 49-57.

Onat, Hasan-Kutlu, Sönmez, “İslam Mezhepler Tarihine Giriş” İslam Mezhepleri Tarihi El Kitabı içinde, Edt: Hasan Onat, Sönmez Kutlu, Grafiker yay. Ankara, 2012, s. 19-46.

IV. HAFTA
MEZHEPLERİN DOĞUŞUNU HAZIRLAYAN SEBEPLER 

Fığlalı, E. Ruhi, "İslâm Mezhepleri Tarihi Araştırmalarında Karşılaşılan Bazı Problemler",  Uluslararası Birinci İslâm Araştırmaları Sempozyumu (İzmir 1985), ss. 369-382.

Fığlalı, Ethem Ruhi, “Mezheplerin Doğuşuna Tesir Eden Sebepler”, İslâm İlimleri Enstitüsü Dergisi [Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi], 1980, sayı: 4, s. 115-131

Fığlalı, E. Ruhi, Çağımızda İtikadî İslâm Mezhepleri, Birleşik Yayıncılık : İstanbul, 1999.

Fığlalı, E. Ruhi, İslam Mezhepleri Tarihine Giriş, DEÜİ Fakültesi yayını

Kutlu, Sönmez, Mezhepler Tarihine Giriş, DEM yayını, İstanbul 2009.

Kutlu, Sönmez, “İslam Düşüncesinde Tarihsel Din Söylemleri ”, İslâmiyât Dergisi,  Cilt:IV, Sayı: 4 (2001), 15-36 ss.

Kutlu, Sönmez, “İslâm Mezhepleri Tarihinde Usul Sorunu”, Mezhepler Tarihinde Metodoloji Problemi İlmi İhtisas Toplantısı, 27-28 Eylül 2003, İSAM, Bağlarbaşı, İstanbul.

Fığlalı, E. Ruhi, "Hâricîliğin Doğuşu ve Fırkalara Ayrılışı", AÜİFD, (Ankara 1978), XXII, ss. 245-275.

Hizmetli, Sabri, "İtikadi İslâm Mezheplerinin Doğuşuna İctimaî Hadiselerin Tesiri Üzerine Bir Deneme", AÜİFD, XXVI(1983), 653-680.

eş-Şehristânî, Muhammed b. Abdulkerim , " el-Milel ve'n-Nihal (Mukaddimeler)", Çev. Mustafa Öz, İstanbul 2009.

Onat, Hasan, Sorularla İslam Mezhepleri, Fecr Yayınları, Ankara 2023.

Onat, Hasan, İslam Ortak Paydası ve Mezhep Gerçeği, Endülüs Yayınları, İstanbul 2019.

Bouthoul, Gaston, Zihniyetler, Çev. Semlin Evrim, İst., 1975.

 
V. HAFTA
TEPKİSEL KABİLEVİ ZİHNİYETİN TEZAHÜRÜ OLARAK HARİCİLİK

Salim b. Zekvan, es-Sire: Bir Harici İbazi Klasiği, Çev.: Harun Yıldız,  Ankara Okulu, Ankara 2016.

Kafafi, Muhammad, "Abû Saîd Muhammad al-Azdî al-Kalhatî'ye Göre Hâricîligin Doğuşu", çev. E. Ruhi Fığlalı,  AÜİFD, (Ankara 1972), XIII, ss. 177-191.

Fığlalı, E. Ruhi, İbâdiye'nin Doğuşu ve Görüşleri, Ankara: A.Ü. İlâhiyat Fakültesi Yay. 1983.

Watt, Mongomary, İslam Düşüncesinin Teşekkül Devri, Haricilik Bölümü

Fığlalı, E. Ruhi, "Hâricîliğin Doğuşu ve Fırkalara Ayrılışı", AÜİFD, (Ankara 1978), XXII, ss. 245-275.

Hizmetli, Sabri, “İbâdilikte Azzabe”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1987, cilt: XXIX, s. 285-301.

Hizmetli, Sabri, “İbâdilikte Velâyet ve Berâet İnancı İslâm Kültürünün Doğuşu”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1986, cilt: XXVIII, s. 180-204.

Benras, Mahmoud, “İbâdîlikte Sivil Yönetim Teşkilatı: Azzâbe = Ibâd Civil Administrative Organization: Azzaba”, RUSUH: Uşak Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi, 2022, cilt: II, sayı: 2, s. 272-295.

Wellhausen, Julius, İslamiyetin ilk devrinde dini-siyasi muhalefet partileri, Çev.: Fikret Işıltan, Türk Tarih Kurumu, Ankara  1989.

Vaglieri, Laura Veccia, “Ali- Muâviye Mücâdelesi ve Haricî Ayrılmasının Îbâdî Kaynakların Işığında İncelenmesi, çeviren: Ethem Ruhi Fığlalı, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1973, cilt: XIX, s. 147-150.

Akoğlu, Muharrem, “Hariciliğin Ortaya  Çıkmasında Etkili Olan  Sosyo-Kültürel Faktörler”, Erc.Ün. Sosyal Bilimler  Enstitüsü Der.,  sayı.9, ss.503-522, Kayseri 2000.

İbadilik Sayısı: İslâmî İlimler Dergisi, 2015, cilt: X, sayı: 1,

Ateş, Orhan, “İbâdî İmamet Anlayışı, Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi = International Journal of Social Sciences, 2017, cilt: I, sayı: 5, s. 1-29.

Ateş, Orhan, “Bir İbâdî Çocuk İlmihali “Telkînü’s-Sıbyân", e-Makâlât Mezhep Araştırmaları, 2009, cilt: II, sayı: 1, s. 77-100.

Akbulut, Ahmet, "Hariciliğin Siyasi Görüşlerinin İtikâdileşmesi ", A.Ü.İ.F.D, C.XXXI, Ankara 1989.

Ateş, Orhan, “Muhalif Fırak Kaynaklarında İbâdiyye”, Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi = International Journal of Social Sciences, 2017, cilt: I, sayı: 7, s. 13-31.

Söylemez, Mehmet Mahfuz, “Mahfuzât: Cezayir İbâdîleri Arasında Beş Gün”, İslâmî İlimler Dergisi, 2015, cilt: X, sayı: 1, s. 169-185.

Söylemez, Mehmet Mahfuz, “Mahfuzât: Tunus ve Tunus İbadîleri Üzerine Notlar”, e-Makâlât Mezhep Araştırmaları, 2014, cilt: VII, sayı: 2, s. 149-173.

Söylemez, Mehmet Mahfuz, “Mahfuzât: Umân Sultanlığı ve Umân İbâdîleri Üzerine”, İslâmî İlimler Dergisi, 2015, cilt: X, sayı: 1, s. 187-204.

Fığlalı, E. Ruhi, "Hâricîliğin Doğuşuna Tesir Eden Bazı Sebepler", AÜİFD (Ankara 1975), XX, ss. 219-247.

Onat, Hasan, “Haricilik” İslam Mezhepleri Tarihi El Kitabı içinde, Edt: Hasan Onat, Sönmez Kutlu,  Grafiker yay., Ankara 2023, s. 63-86.

en-Nami, Amr Halfe, “Kuzey Afrika’da Yeni İbâdî Elyazmaları”, çeviren: Harun Yıldız, İslâmî İlimler Dergisi, 2015, cilt: X, sayı: 1, s. 205-228.

İslami İlimler Dergisi, İbadilik Sayısı.

VI. HAFTA
AKILCI DİN SÖYLEM OLARAK MÜRCİE

Kutlu, Sönmez, “ İlk Mürciî Metinler: İrca Kasidesi (I) ve İrca Kasidesi (II)”, AÜİFD., XXXIX (1999), ss. 239-252.

Kutlu, Sönmez, “İlk Mürciî Metinler ve Kitâbü'l-İrcâ”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 37, Ankara, 1997, ss. 317-332.

Salim b. Zekvân, "Salim b. Zekvân'ın Sîre Adlı Eserindeki Mürcie İli İlgili Kısmın Tercemesi", Notlarla çev. Sönmez Kutlu, AÜİFD., 35, Ankara, 1996, ss. 467-475.

Kutlu, Sönmez, Türklerin İslâmlaşma Sürecinde Mürcie ve Tesirleri, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 2002.

Kutlu, Sönmez, “Mürcie Mezhebi: Doğuşu, Fikirleri, Edebiyatı ve İslâm Düşüncesine Katkıları”, Gazi Üniversitesi Çorum İlâhiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 1, Çorum 2002, ss. 168-210.

Cook, Michel, “İslam'da Aktivizm ve Quietizm: İlk Mürcie'nin Durumu”, Eleştiri ve Notlarla çev. Sönmez Kutlu, AÜİFD., 37 (1997),  305-316 ss.

Madelung, Wilferd, "Horasan ve Maverâünnehir'de İlk Mürcie ve Hanefiliğin Yayılışı ", çev. Sönmez Kutlu, AÜİFD., 33 (1992), ss. 239-247.

İnal, İbrahim Hakkı, “Mezhepler Tarihi Literatüründe Öteki Algısı: Mürcie Örneği”, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2014, cilt: XIX, sayı: 31, s. 223-235.

Ateşyürek, Ahmet, “Toplum Olma Bilincine Yükselişin Bir İfadesi Olarak Mürcie = Murjia’ as an Expression of the Ascension to the Consciousness of Community” , Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2021, sayı: 50, s. 837-868.

Karadaş, Cafer, “Mürcie’nin Mezhepliği Problemi ve Ebû Mansûr el-Mâtürîdî”, Milel ve Nihal: İnanç, Kültür ve Mitoloji Araştırmaları Dergisi, 2010, cilt: VII, sayı: 2, s. 191-221.

İnal, İbrahim Hakkı, “İbn Temiyye ve Mürcie”, İslâm Bilimleri Araştırmaları Dergisi = Journal of Islamic Sciences Researches, 2016, sayı: 2, s. 6-21.

VII. HAFTA
SINAV HAFTASI


VIII. HAFTA
AKILCI-HADARÎ DİN SÖYLEMİ OLARAK MUTEZİLE

Aydınlı, Osman, “Mu’tezile Ekolü: Teşekkülü, İlkeleri ve İslam Düşüncesi’ne Katkıları”, Marife Dergisi, Cilt:3, Sayı:3(2003), Konya

Aydınlı, Osman, "Mutezile'nin İmamet Nazariyesi Teori Pratik ", Dini Araştırmalar, Cilt:1, Sayı: 3, Ankara

Aydınlı, Osman, İslam Düşüncesinde Aklileşme Süreci -Mutezile'nin Oluşumu ve Ebu'l-Hüzeyl-, Ankara 2001.

Aydınlı, Osman, Mu’tezili İmamet Düşüncesinde Farklılaşma Süreci , Ankara 2003

Işık, Kemal, Mu'tezile'nin Doğuşu ve Görüşleri,  Ankara  1967.

Watt, Mongomary, İslam Düşüncesinin Teşekkül Devri, Mutezile Bölümü

Mutezile Özel Sayısı: İslâmî İlimler Dergisi, 2017, cilt: XII, sayı: 2.

Marife, (MUTEZİLE ÖZEL SAYISI), Yıl, 3, S. 3, Konya, 2003.

Hansu,  Hüseyin, “Mu’tezileye Göre Sünnet ve Hadisin Kaynak Değeri”, İslam Geleneğinde ve Modern Dönemde Hadis ve Sünnet, 2020, s. 193-212.

Akoğlu, Muharrem,  “Mu’tezile’nin Siyasetle İmtihanı: Mihne Süreci”, Kur’an ve Toplumsal Bütünleşme (Mezhepler ve Dinî Gruplar Arası İlişkiler), 2015, s. 149-173.

Aydınlı, Osman, “Mu’tezile Ekolü’nün Temel Kaynakları ve Özellikleri”, Mezheplere Göre Klasik Kaynaklar ve Özellikleri, 2018, s. 33-89.

Aydınlı, Osman, “Mu’tezile” İslam Mezhepleri Tarihi El Kitabı içinde, Edt: Hasan Onat, Sönmez Kutlu, Grafiker yay. Ankara, 2012, s. 127-150.

Çelebi, İlyas, “Mu’tezile’nin Klasik İslâm Düşüncesindeki Yeri ve Modern Döneme Etkileri”, Kelam Araştırmaları Dergisi [Kader], 2004, cilt: II, sayı: 2, s. 3-24.

Aydınlı, Osman “ Mu'tezile Ekolü ve Aklın Belirleyiciliği”, İslâmî İlimler Dergisi, 2009, cilt: IV, sayı: 1-2, s. 145-162.

Aydınlı, Osman, “ Tuğrul Bey’den Sultan Sencer’e Selçuklular Döneminde Mu’tezile-Hanefilik İlişkisi”, IV. Uluslararası Şeyh Şa’bân-ı Velî Sempozyumu -Hanefîlik-Mâturîdîlik-, 05-07 Mayıs 2017, 2017, cilt: I, s. 315-329.

Muzani, Saiful, “ Mu’tezile Teolojisi ve Müslüman Endonezya Toplumunun Modernizasyonu Aydın Bir Sima Olarak Harun Nasution”, çev. Nilüfer Kalkan Yorulmaz, İslâmî İlimler Dergisi, 2017, cilt: XII, sayı: 2, s. 191-222.

Cengiz, Yunus, “Türkiye’de Mu’tezile Hakkında Yapılan Çalışmaların Değerlendirilmesi”, İslâmî İlimler Dergisi, 2017, cilt: XII, sayı: 2, s. 103-144.

Aydınlı, Osman, “Mu’tezile Akılcılığı ve Modernist Düşüncedeki İzleri/Yansımaları”, Eski Yeni: Üç Aylık Düşünce Dergisi [Eskiyeni: Anadolu İlahiyat Akademisi Araştırma Dergisi = The Anatolian Theological Academy Research Journal, Eskiyeni: Sosyal Bilimler Dergisi = A Journal of Social Sciences], 2012, sayı: 25, s. 39-49.

Aydınlı, Osman, “ Bağdat Mutezilesi’nin İslam Bilim ve Düşüncesine Katkıları”, İslam Medeniyetinde Bağdat (Medînetü’s-Selâm) Uluslararası Sempozyum, 07-08-09 Kasım 2008, 2011, cilt: II, s. 187-200.

Sobieroj, Florian, “Mutezile ve Tasavvuf”, çeviren: Salih Çift, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2001, cilt: X, sayı: 1, s. 273-296.

Ess, Josef Van, “Mu’tezile: İslâm’ın Akılcı Yorumu-I”, çeviren Veysel Kasar, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2008, cilt: 13, sayı: 20, s. 291-299.

Ess, Josef Van, “Mu’tezile: İslâmın Akılcı Yorumu-2”, çeviren Veysel Kasar, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2009, cilt: 14, sayı: 21, s. 169-179.

IX. HAFTA
İSLAM DÜŞÜNCESİNDE KARİZMATİK LİDERCİ-POLİTİK (MEHDİCİ) DİN SÖYLEMİ

Fığlalı, E.Ruhi " Mesih ve Mehdi İnancı Üzerine ",  AÜİFD., sayı: 25,  Ankara 1981, s.179-214.

Fığlalı, Ethem Ruhi Fığlalı, “Mesîh ve Mehdî İnancı”, (Ethem Ruhi Fığlalı,  Günümüz İslam Mezhepleri Tarihi, İzmir İlâhiyat Vakfı Yayınları, İzmir 2014) adlı eser içerisinde, s. 241-286.

Beklenen Kurtarıcı İnancı, KURAMER, İstanbul 2017.

Kutlu, Sönmez, “Beklenen Kurtarıcı İnanışına Dayalı Siyasî ve Dinî Hareketlerde Mehdîlik Tipolojileri”, Beklenen Kurtarıcı İnancı, KURAMER, İstanbul 2017, ss. 291-353.

Kutlu, Sönmez, “(Beklenen Kurtarıcı İnancı) Müzakereler Hakkında Değerlendirme”, Beklenen Kurtarıcı İnancı, KURAMER, İstanbul 2017, ss. 523-532.

Kutlu, Sönmez, “Karizmatik Otorite ve Dini Temsil İddiası: Mehdilik”, Dini Temsil Sorunu Sempozyumu, Atataürk Üniv. İlahiyat Fak. 28 Nisan 2017. Dini Temsil Sorunu Sempozyumu –Tebliğler-, (Ed.: H. Ahmet Kırkkılıç-Hanifi Şahin), Atatürk Üniversitesi  ve İlahiyat Fakültesi yayınları, Erzurum 2018, ss.3-21.

İlhan, Avni,  “Kütübü Sittedeki Hadislere Göre  Mehdilik”, Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1992, sayı: 7, s. 101-124

Öz, Mustafa, İmamiyye Şia'sında Onikinci İmam ve Mehdi İnancı, İstanbul 1995.

İlhan, Avni, Mehdilik, Beyan Yayınları, İstanbul 1993

Sarıkçıoğlu, Ekrem, “Mesih ve Mehdi İnancı”,

Durmuş, Mehmet Ali, Mitolojik Kurtarıcı Mehdi, İşaret yayınları, 2. Baskı, İstanbul 2005.

Borrmans, P., “İncil’de Mesih İsa”, İslam ve Hıristiyan Kaynaklarında Hz. İsa, Uluslararası Müslüman-Hıristiyan Diyaloğu Sempozyumu, Yeşilköy, 2005, s. 40-68

Aydın, Mehmet, “İslâmî Gelenek’de İsa-Mesih İnancı”, İslam ve Hıristiyan Kaynaklarında Hz. İsa, Uluslararası Müslüman-Hıristiyan Diyaloğu Sempozyumu, Yeşilköy, 2005, s. 69-84.

İbn Haldun, Mukaddime, thk. Zeki Kadirî Ugan, Mearif Basımevi Ankara 1954, II/142 vd. ( 3. Bölüm 53. Fasıl)Sarıkaya, M. Saffet,  “İslam’da Mehdi İnancına Dair”, İslam, Sayı:155, Temmuz, 1996.

Borrmans, P. , “İsa Mesih’in Hıristiyan Tinselliği ve Tasavvufundaki Yeri ve Önemi”, İslam ve Hıristiyan Kaynaklarında Hz. İsa, Uluslararası Müslüman-Hıristiyan Diyaloğu Sempozyumu, Yeşilköy, 2005, s. 281-298.

X. HAFTA
KARİZMATİK LİDERCİ-POLİTİK DİN SÖYLEMİNİN TEMSİLCİSİ: ŞİA

Fığlalı, E. Ruhi, "İlk Şii Olaylar: Tevvabûn Hareketi", AÜİFD,  (Ankara 1983), XXVI, ss. 335-352.

Onat, Hasan, "Şiiliğin Doğuşu Meselesi”, AÜİFD , c. XXXVI, Ankara 1997.

Fığlalı, E. Ruhi, "Şiîliğin Doğuşu ve Gelişmesi", Milletlerarası Tarihte ve Günümüzde Şiilik Sempozyumu, İstanbul 13-15 Şubat 1993, ss. 33-68.

Watt, W. Montgomery, İslâm Düşüncesinin Teşekkül Devri, Şia Bölümü

Onat, Hasan, Emeviler Devri Şii Hareketleri ve Günümüz Şiiliği, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 1993.

Onat, Hasan, "Şii İmâmet Nazariyesi", AÜİFD, c. XXXII, Ankara 1992.

Onat, Hasan, "Şiilik ve Günümüz Şiiliğinde Bazı Yeni Yaklaşımlar Üzerine". İslâmî Araştırmalar Dergisi, cilt: 3, Sayı: 3, (Temmuz 1989), ss. 122-138.

Korkmaz, Sıddık, Tarihi Süreç İçerisinde Sebeiyye  Ankara Okulu Ankara 2007.

Onat, Hasan, “Şiiliğin Doğuşu, İlk Şii Fikirler ve İlk Şii Hareketler” İslam Mezhepleri Tarihi El Kitabı içinde, Edt: Hasan Onat, Sönmez Kutlu, Grafiker yay. Ankara, 2012, s. 157-183.

XI. HAFTA
KARİZMATİK LİDERCİ-POLİTİK DİN SÖYLEMİNİN TEMSİLCİSİ: ZEYDİYYE

Gökalp, Yusuf, “Zeydilik, Doğuşu,  Teşekkül Süreci ve Tarihçesi, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2007, cilt: 7, sayı: 2, s. 55-93.

Gökalp,Yusuf, “Zeydiyye Mezhebinin Görüşleri, Kültürel Miras ve İslam Düşüncesine Katkıları”, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2007, cilt: 7, sayı: 2, s. 95-112.

Tambağ, Emirhan - Belal Mansoor Ali Alfakih, “Husiler: Grup Kimliği, Teşkilatları ve Sosyo-Kültürel Tutumları, İslâm Medeniyeti Dergisi = Journal of Islamic Civilization, 2022, cilt: VIII, sayı: 49, s. 39-54.

Gökalp, Yusuf, “Zeydilik, Doğuşu,  Teşekkül Süreci ve Tarihçesi, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2007, cilt: 7, sayı: 2, s. 55-93.

Gökalp,Yusuf, “Zeydiyye Mezhebinin Görüşleri, Kültürel Miras ve İslam Düşüncesine Katkıları”, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2007, cilt: 7, sayı: 2, s. 95-112.

Tambağ, Emirhan - Belal Mansoor Ali Alfakih, “Husiler: Grup Kimliği, Teşkilatları ve Sosyo-Kültürel Tutumları, İslâm Medeniyeti Dergisi = Journal of Islamic Civilization, 2022, cilt: VIII, sayı: 49, s. 39-54.

Madelung, Wilferd, “Zeydilik ve Tasavvuf, çeviren: Salih Çift, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2000, cilt: IX, sayı: 9, s. 775-790.

Büyükkara, Mehmet Ali, “ Sosyal, Siyasi ve Dini Yönleriyle Yemen Hûsî Hareketi”, Dîvân: Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi, 2011/1, cilt: XVI, sayı: 30, s. 115-152.

Barlak, Yasemin, “ II. Abdülhamid Döneminde Yemen Zeydîlerinin Osmanlı Hilâfetine Bakışı = Yemeni Zaydis’ View of Ottoman Caliphate During the Period of Abdulhamid II”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2019, cilt: VIII, sayı: 3, s. 1504-1525.

Gökalp, Yusuf, “Zeydiyye” İslam Mezhepleri Tarihi El Kitabı içinde, Edt: Hasan Onat, Sönmez Kutlu, Grafiker yay. Ankara, 2012, s. 215-236.

Ahmed es-Seyyid, Seyyid, “ El-Hûsiyyûn Râfızatü’z-Zeydiyye”, İslâm Bilimleri Araştırmaları Dergisi = Journal of Islamic Sciences Researches, 2017, sayı: 3, s. 6-42.

Ümit, Mehmet-Demirci, Kadir, “Zeydi Kaynaklar ve Zeydiyye Üzerine Yapılmış Çalışmalar”, İslâmî İlimler Dergisi, 2011, cilt: VI, sayı: 1, Zeydiyye sayısı, s. 347-367.

Ümit, Mehmet, “ Zeydiyye Ekolü’nün Erken Dönem Temel Kaynakları”, Mezheplere Göre Klasik Kaynaklar ve Özellikleri, 2018, s. 91-162.

Ümit, Mehmet, “ Zeydiler ile Hanefiler Arasındaki İlişkiler Üzerine”, IV. Uluslararası Şeyh Şa’bân-ı Velî Sempozyumu -Hanefîlik-Mâturîdîlik-, 05-07 Mayıs 2017, 2017, cilt: I, s. 281-294.

Zeydilik Sayısı:  İslâmî İlimler Dergisi, 2011, cilt: VI, sayı: 1, 

Arıkan, Adem, “İslam Dünyasının Mezhep Haritası ve Nüfus Dağılımı = Sectarian Map of the Islamic World and Distribution of the Muslim Population”, İslâmi Araştırmalar = Journal of Islamic Research, 2018, cilt: XXIX, sayı: 2, s. 348-379.

Büyükkara, Mehmet Ali, “İslâm Kaynaklı Mezheplerin Ortadoğu’daki Coğrafi Dağılımı ve Tahmini Nüfusları”, Ortadoğu’nun Geleceği Açısından Şiî-Sünnî İlişkileri, 27-29 Eylül 2013, Çorum, 2014, s. 209-232.

Büyükkara, Mehmet Ali, “İslam Kaynaklı Mezheplerin Ortadoğu’daki Coğrafi Dağılımı ve Tahmini Nüfusları”, e-Makâlât Mezhep Araştırmaları, 2013, cilt: VI, sayı: 2, s. 321-354.

XII. HAFTA
,KARİZMATİK LİDERCİ-POLİTİK DİN SÖYLEMİNİN TEMSİLCİSİ: İSMAİLİYYE

Tan, Muzaffer, “İsmaililik”, İslam Mezhepleri Tarihi El Kitabı içinde, Edt: Hasan Onat, Sönmez Kutlu, Grafiker yay. Ankara, 2012, s. 243-269.

Tan, Muzaffer - Teber, Ömer Faruk, “Gelenekselden Moderne Geçiş Sürecinde İsmaililik: Ağa Hanlar Dönemi”,  Türk Akademik Araştırmalar Dergisi, 2021, cilt: VI, sayı: 4, s. 107-124.

Tan, Muzaffer, “İsmaili Davet: Sosyo-Politik Gelişim Süreci”, Dinî Araştırmalar, 2015, cilt: XVIII, sayı: 47, s. 79-95.

Smet, Daniel De, “İsmâilî Teoloji”, Başlangıçtan Günümüze İslâm Kelâmı, 2017, s. 418-432.

Öz, Mustafa, “İsmailiyye Mezhebi”, Milletler Arası Tarihte ve Günümüzde Şiilik Sempozyumu, İslami İlimler Araştırma Vakfı (İSAV), İstanbul 1993.

Daftary, Farhad, Muhalif İslam’ın 1400 Yılı İsmaililer Tarih ve Kuram, çev. Ercüment Özkaya, Ankara 2001.

Ali Avcu, Karmatiliğin doğuşu ve gelişim süreci, Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas 2011.

Tan, “Muzaffer, “Tarihsel Süreçte İsmaililik ve Yaşadığı Farklılaşmalar”, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2012, cilt: XVII, sayı: 2, s. 111-145

Ocak, Ahmet Yaşar, “Türkiye Tarihinde İslam’ın İkinci Yüzü: Anadolu’da Şiilik Meselesini Yeniden Düşünmek Yahut İsmaili Etkilere Dair, Ortaçağlar Anadolu’sunda İslam’ın Ayak İzleri: Selçuklu Dönemi Makaleler-İncelemeler, 2011, s. 339-357

Levis, Bernad,  Haşişiler: Ortaçağ İslam Dünyasından Terörizm ve Siyaset, Çvr. Ali Aktan, İstanbul 1995.

Avcu, Ali, “Karmatîler: Ortaya Çıkışları, Fikirleri, Edebiyatı ve İslam Düşüncesine Katkıları” , Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 2010, cilt: X, sayı: 3, s. 199-246

Büyükkara, M. Ali, "İsmaililer'e Atfedilen Dokuz Aşamalı Da'vet Süreci Üzerine Bir İnceleme", İLAM Araştırma Dergisi, 3/2 (1998), s. 35-49.

Öztürk, Mustafa, Kur’an ve Aşırı Yorumu, Kitâbiyât, Ankara, 2003.

Avcu, Ali, “Terörün İtikadîleşmesine Bir Örnek: Haşişiler ve Hasan Sabah”, e-Makâlât Mezhep Araştırmaları, 2015, cilt: VIII, sayı: 1, s. 193-201.

Avcu, Ali, “Bâtınî Din Anlayışının Epistemik Temelleri”,  Kur’an’ın Bâtınî ve İşârî Yorumu, 2018, s. 19-44.

Avcu, Ali, “İsmailiyye Ekolünün Mezhepler Tarihi Kaynakları”, Mezheplere Göre Klasik Kaynaklar ve Özellikleri, 2018, s. 163-192.

Hodgson, M. G. S.,  “Hasan-ı Sabbâh = Hasan-i Sabbâh, çeviren Süleyman Tülücü, Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 2009, cilt: XV, sayı: 40, s. 247-255.

Adıgüzel, Adnan, “Mehmet Şerefeddin Yaltkaya’nın Fatimiler ve Hasan Sabbah Başlıklı Makalesinin Sadeleştirilmesi”, e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, 2014, cilt: VII, sayı: 12, s. 187-220.

Lockhart,  Laurence, “Hasan-ı Sabbâh ve Haşîşîler, çeviren: Süleyman Tülücü, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2006, sayı: 26, s. 213-240..

Ay, Zahide, “Afganistan veTacikistan’da İsmaililer”,  II. Uluslararası Tarihten Bugüne Alevîlik Sempozyumu, 23-24 Ekim 2010, 2012, s. 129-132.

Moazzi, Maryam, “Bedahşan İsmailîlerine Ait Elyazmaları”, çeviren Ali Ertuğrul, Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2011, sayı: 33, s. 255-273

Arıkan,  Adem, “İslam Dünyasının Mezhep Haritası ve Nüfus Dağılımı = Sectarian Map of the Islamic World and Distribution of the Muslim Population”, İslâmi Araştırmalar = Journal of Islamic Research, 2018, cilt: XXIX, sayı: 2, s. 348-379.

Büyükkara, Mehmet Ali, “İslâm Kaynaklı Mezheplerin Ortadoğu’daki Coğrafi Dağılımı ve Tahmini Nüfusları”, Ortadoğu’nun Geleceği Açısından Şiî-Sünnî İlişkileri, 27-29 Eylül 2013, Çorum, 2014, s. 209-232.

Büyükkara, Mehmet Ali, “İslam Kaynaklı Mezheplerin Ortadoğu’daki Coğrafi Dağılımı ve Tahmini Nüfusları”, e-Makâlât Mezhep Araştırmaları, 2013, cilt: VI, sayı: 2, s. 321-354.

Büyükkara, Mehmet Ali, “Sosyal, Siyasi ve Dini Yönleriyle Yemen Hûsî Hareketi, Dîvân: Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi, 2011/1, cilt: XVI, sayı: 30, s. 115-152.

XIII. HAFTA
KARİZMATİK LİDERCİ-POLİTİK DİN SÖYLEMİNİN TEMSİLCİSİ: ONİKİ İMAMİYYE ŞİASI

İbn Bâbeveyh el-Kummî, Şîî-İmâmiyye'nin İman Esasları (Risâletü'l-İ'tikâdâti'l-İmâmiyye), Arapçadan notlarla çev. E. R. Fığlalı, Ankara: A.Ü. İlâhiyat Fak. Yay., 1978.

Kaşif al-Gıta, Muhammed Hüseyin, "Caferi Mezhebi ve Esasları", Çev; Abdülbaki Gölpınarlı,  İstanbul 1966.

Rızâ el-Muzaffer, Muhammed, Şia İnançları, çev. Abdulbâkî Gölpınarlı, İstanbul 1978. 

Tusî, Nasiru’d-Din,  "İmamet Risalesi”, çev. Hasan Onat, AÜİFD, c. XXXV, Ankara 1996.

Onat, Hasan, “İmamiyye Şiası” İslam Mezhepleri Tarihi El Kitabı içinde, Edt: Hasan Onat, Sönmez Kutlu, Grafiker yay. Ankara, 2012, s. 183-210.

Watt, W. Montgomery, İslâm Düşüncesinin Teşekkül Devri, Şia Bölümü

Fığlalı, E. Ruhi, İmâmiyye Şîası, İstanbul: Selçuk Yay. 1984.

Fığlalı, Ethem Ruhi, “Abdullah b. Sebe” Maddesi, DİA, 1988, 1/133-134. Ayrıcs Çağımızda Siyasi ve İtikadi Mezhepler Tarihi Eki.

Öz, Mustafa, İmamiyye Şiasında Onikinci İmam ve Mehdi İnancı, İstanbul 1995.

Bozan, Metin, İmamiyye’nin İmamet Nazariyesi’nin Teşekkül Süreci, Ankara 2008.

Onat, Hasan, Emeviler Devri Şii Hareketleri ve Günümüz Şiiliği, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara 1993

Onat, Hasan, Yirminci Asırda Şiilik ve İran İslam Devrimi, Ankara 1996.

Arıkan, Adem, “İslam Dünyasının Mezhep Haritası ve Nüfus Dağılımı = Sectarian Map of the Islamic World and Distribution of the Muslim Population”, İslâmi Araştırmalar = Journal of Islamic Research, 2018, cilt: XXIX, sayı: 2, s. 348-379.

Büyükkara, Mehmet Ali, “İslâm Kaynaklı Mezheplerin Ortadoğu’daki Coğrafi Dağılımı ve Tahmini Nüfusları”, Ortadoğu’nun Geleceği Açısından Şiî-Sünnî İlişkileri, 27-29 Eylül 2013, Çorum, 2014, s. 209-232.

Büyükkara, Mehmet Ali, “İslam Kaynaklı Mezheplerin Ortadoğu’daki Coğrafi Dağılımı ve Tahmini Nüfusları”, e-Makâlât Mezhep Araştırmaları, 2013, cilt: VI, sayı: 2, s. 321-354.

http://www.shia.org

http://www.al-shia.com

Öz, Mustafa, İmamiyye Şiasında Onikinci İmam ve Mehdi İnancı, İstanbul 1995.

van Vloten,  Gerlof,  Emevi Devrinde Arap Hakimiyeti, Şia ve Mesih Akideleri Üzerine Araştırmalar,  çev.Mehmet S.Hatipoğlu,  Ankara  1986.

Zahir, İhsan İlahî, Şia'nın Kur'an İmamet ve Takiyye Anlayışı, çev. Sabri Hizmetli-Hasan Onat, Ankara 1984.

Korkmaz, Sıddık, Tarihin Tahrifi:İbn Sebe Meselesi, Ankara : Araştırma Yayınları, Ankara 2005.

Milletlerarası Tarihte ve Günümüzde Şiilik Sempozyumu,  13-15  Şubat  1993.  İstanbul  1993.

Fığlalı, E. Ruhi, İmam Ali, Ankara : TDV Yay. , 1996 (2. Baskı, 1998).

el-Askeri, Murtazah,  Abdullah b. Sebe Masalı,  çvr. , Abdulbaki Gölpınarlı, İstanbul 1974.

Büyükkara, M. Ali, İmamet Mücadelesi ve Haşimoğulları (h. II. asır), İstanbul: Rağbet Yay., 1999.

Fığlalı, E. Ruhi, "İlk Şii Olaylar: Tevvabûn Hareketi", AÜİFD,  (Ankara 1983), XXVI, ss. 335-352.

Fığlalı, E. Ruhi, "Şiîliğin Doğuşu ve Gelişmesi", Milletlerarası Tarihte ve Günümüzde Şiilik Sempozyumu, İstanbul 13-15 Şubat 1993, ss. 33-68.

Howard, I.K.A., "Şii Kelam Edebiyatı", çev.: M. Ali Büyükkara, Kur'an Mesajı İlmi Araştırmalar Dergisi, 22-24 (2000), s. 206-226.

Çalışkan, İbrahim, “Caferiyye Mezhebinde İbadetler“, Milletlerarası Tarihte ve Günümüzde Şiilik Sempozyumu, İstanbul 1993, s. 481-498.

Karaman, Hayrettin, „“Şia’da Fıkıh Usulu ve Şer’î Deliller“, Milletlerarası Tarihte ve Günümüzde Şiilik Sempozyumu, İstanbul 1993, s. 319-356.

Kohlberg, Etan, "Şii Hadis", çev.: M. Ali Büyükkara, EKEV Akademi Dergisi,  2/2 (2000), s. 47-56.

Kutlu, Sönmez, “Ehl-i Beyt Sembolik Kapitalinin Semerelendirilmesi”, İslâmiyât Dergisi,  Cilt:III, Sayı: 3(2000), 99-120 ss.

Onat, Hasan, "Şii İmâmet Nazariyesi", AÜİFD, c. XXXII, Ankara 1992

Onat, Hasan, "Şiilik ve Günümüz Şiiliğinde Bazı Yeni Yaklaşımlar Üzerine". İslâmî Araştırmalar Dergisi, cilt: 3, Sayı: 3, (Temmuz 1989), ss. 122-138.

Özek, Ali, “İmâmiyye İsnâ a’şeriyye Şîası ve Tefsir Anlayışı“, Milletlerarası Tarihte ve Günümüzde Şiilik Sempozyumu, İstanbul 1993, s. 215-238.

Sofuoğlu, Cemal, “Şîa-i İmamiyye’nin Hadis Anlayışı“, Milletlerarası Tarihte ve Günümüzde Şiilik Sempozyumu, İstanbul 1993, s. 258-288.

Sofuoğlu, M. Cemal, " Gadir-i Humm  Meselesi", AÜİFD., 26, 1983, s. 461- 470.

Uludağ, Süleyman, “Şiilikte Tasavvuf“, Milletlerarası Tarihte ve Günümüzde Şiilik Sempozyumu, İstanbul 1993, s. 515-543.

Tucker, W. F., "Âsîler ve Gnostikler: el-Muğîre bin Saîd ve Muğîriyye", İng.den çev., E. Ruhi Fığlalı, AÜİİED, (Ankara 1982), ss. 203-215.

Tucker, W. F., "Ebû Mansur el-İclî ve Mansûriyye: Avrupa Ortaçağı Terörizmi Hakkında  Bir Çalışma" (İng.den çev. E. Ruhi Fığlalı,  AÜİİED, (Ankara 1982), ss. 217-219).

XIV. HAFTA
KARİZMATİK LİDERCİ-POLİTİK DİN SÖYLEMİNİN TEMSİLCİSİ: NUSAYRİYYE

Uyar, Mazlum, “Nusayrilik” İslam Mezhepleri Tarihi El Kitabı içinde, Edt: Hasan Onat, Sönmez Kutlu, Grafiker yay. Ankara, 2012, s. 299-337.

Tavil, Muhammed Emîn, Arap Alevilerinin Tarihi/Nusayriler, -Çiviyazıları yay, İstanbul, 2000.

Üzüm, İlyas, “Türkiye’de Alevî-Nusayrî Önderlerinin Eserlerinde İnanç Konularına Yaklaşım”, İslâm Araştırmaları Dergisi (2000), s. 173-187.

Sinanoğlu, Abdulhamid, -Nusayrilerin İnanç Dünyası ve Kutsal Kitabı, Konya 1997

Fığlalı, E. Ruhi, Çağımızda İtikadî İslâm Mezhepleri, İstanbul: 1996.

Coşkun, Ali, “Bir Dini Grup Olarak Nusayriler ya da Suriye Aleviliği”, Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 2003, sayı: 11, s. 177-190.

Bent, J. Theodore, “Gizemli Bir Din (19. Yüzyıl Osmanlı Çukurovası’nda Nusayrî Alevileri Üzerine Bir Saha Araştırması), Çeviren: Ufuk Ali Kaftanlı, Alevilik-Bektaşilik Araştırmaları Dergisi, 2021, sayı: 24, s. 173-207.

İrfan Abdülhamid Fettah, “Nusayriyye”, çeviren: Avni İlhan, Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1995, sayı: 9, s. 329-361.

Sonay, Ahmet, “20. Asırdan Günümüze Usûlî İmâmiyye-Nusayriyye İlişkisi = The Relationship between Usuli Imamiyya and Nusayriyya from the 20th Century to the Present”, İHYA Uluslararası İslam Araştırmaları Dergisi = International Journal of Islamic Studies [Uluslararası İslam Araştırmaları Dergisi (İHYA) = International Journal of Islamic Studies (IIJIS)], 2021, cilt: VII, sayı: 2, s. 834-859.

Bulut, Halil İbrahim , “Tarih, İnanç, Kültür ve Dini Ritüelleriyle Nusayrilik”, Ortadoğu Yıllığı 2011, cilt: VII, sayı: 7, s. 579-614.

Uğur Akbulut, “Sultan II. Abdülhamid Döneminde Nusayrîleri Sünnileştirme Çabaları”, Sultan II. Abdülhamid Sempozyumu 20-21 Şubat 2014, Selanik, 2014, cilt: I, s. 95-110, 353-355.

Öz, Mustafa, “Nusayriyye”, Tarihî ve Kültürel Boyutlarıyla Türkiye’de Alevîler, Bektaşîler, Nusayrîler, 1999, s. 181-193.

Togayhan, Abdurrahman, “Kültürel Farklılıklar Ekseninde Nusayrîlik Üzerine Bir Din Sosyolojisi Araştırması: Mersin Arap Alevîliği Örneği”, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2005, sayı: 14, s. 57-91.

Bilgili, Ali Sinan, “Osmanlı Arşiv Belgelerinde Adana, Tarsus ve Mersin Bölgesi Nusayrîleri (19-20. Yüzyıl)”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 2010, sayı: 54, Nusayrîlik özel sayısı, s. 49-78.

Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 2010, sayı: 54, Nusayrîlik özel sayısı.

Tozlu, Selahattin, “Osmanlı Arşiv Belgelerinde Antakya ve İskenderun Nusayrîleri (19. Yüzyıl)”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 2010, sayı: 54, Nusayrîlik özel sayısı, s. 79-110.

Çapar, Ali, "İsmail Hayr Bey İsyanı Işığında Osmanlı-Nusayri İlişkileri = Ottoman-Nusayri Relation in the Ismail Hayr Bey Revolt”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 2019, sayı: 91, s. 43-63

Uğuz, Sacit, “Osmanlı Döneminde Misyonerlerin Nusayriler Üzerindeki Hristiyanlaştırma Faaliyetleri”, Dünden Bugüne Uluslararası Orta Doğu Sempozyumu (Meseleler-Öngörüler-Tedbirler-Teklifler), 28-30 Mayıs 2015, Elazığ, 2017, s. 473-494.

Şahingöz, Mehmet - Tekin Önal, “Hazırlanan Raporlara Göre Cumhuriyetin İlk Yıllarında Devletin Arap Alevîlerine (Nusayriler) Yaklaşımı = The State’s Approach to the Arabian Alawites (Nusairis), according to the Reports, in the First Years of the Republic”, IV. Uluslararası Alevilik ve Bektaşilik Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 18-20 Ekim 2018, Ankara, 2018, cilt: II, s. 479-489.

Arıkan, Adem, “İslam Dünyasının Mezhep Haritası ve Nüfus Dağılımı = Sectarian Map of the Islamic World and Distribution of the Muslim Population”, İslâmi Araştırmalar = Journal of Islamic Research, 2018, cilt: XXIX, sayı: 2, s. 348-379.

Büyükkara, Mehmet Ali, “İslâm Kaynaklı Mezheplerin Ortadoğu’daki Coğrafi Dağılımı ve Tahmini Nüfusları”, Ortadoğu’nun Geleceği Açısından Şiî-Sünnî İlişkileri, 27-29 Eylül 2013, Çorum, 2014, s. 209-232.

Büyükkara, Mehmet Ali, “İslam Kaynaklı Mezheplerin Ortadoğu’daki Coğrafi Dağılımı ve Tahmini Nüfusları”, e-Makâlât Mezhep Araştırmaları, 2013, cilt: VI, sayı: 2, s. 321-354.

Türk, Hüseyin, “Nusayrilik: İnanç Sistemleri ve Kültürel Özellikleri”, Folklor/Edebiyat, 2001, cilt: VII, sayı: 28, s. 127-144.

Akbulut, Uğur, “Osmanlı Arşiv Belgelerinde Lazkiye Nusayrîleri (19. Yüzyıl)”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 2010, sayı: 54, Nusayrîlik özel sayısı, s. 111-126.

Ürkmez, Naim - Aydın Efe, “Osmanlı Arşiv Belgelerinde Nusayrîler Hakkında Genel Bilgiler”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 2010, sayı: 54, Nusayrîlik özel sayısı, s. 127-134.

Alkan, Necmettin, “Alman Kaynaklarına Göre Osmanlı Nusayrîleri”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 2010, sayı: 54, Nusayrîlik özel sayısı, s. 135-148.

Er, Abdullah, “Fransızca Yazılı Kaynaklarda Nusayrîler”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 2010, sayı: 54, Nusayrîlik özel sayısı, s. 149-158.

Beşe, Ahmet, “İngiliz ve Amerikan Kayıtlarında Nusayrîler”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 2010, sayı: 54, Nusayrîlik özel sayısı, s. 159-182.

Tozlu, Selahattin, “Nusayrîler ve Nusayrîlik Bibliyografyası”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 2010, sayı: 54, Nusayrîlik özel sayısı, s. 323-350.

XV. HAFTA
KARİZMATİK LİDERCİ-POLİTİK DİN SÖYLEMİNİN TEMSİLCİSİ: DÜRZİLİK

Bağlıoğlu, Ahmet, İnanç Esasları Açısından Dürzilik, Ankara Okulu, Ankara 2004.

Şenzeybek, Aytekin,  Ana kaynaklarına Göre Dürzilik, Emin Yayınları, Bursa 2012.

Abdullah en-Neccar, Mezhebu’d-Duruz ve’t-Tevhid, Kahire, 1965.

Toftbek, E., "Kısa Dürzî İlmihali", İng.den çev. E. Ruhi Fığlalı,  AÜİFD, (Ankara 1981), XXV, ss. 215-220.

Toftbek, E., “Kısa Dürzi İlmihâli”, çeviren: Ethem Ruhi Fığlalı, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1981, cilt: XXV, s. 215-220.

Şenzeybek, Aytekin, “Dürziliğin Teşekkül Süreci”, e-Makâlât Mezhep Araştırmaları, 2015, cilt: VIII, sayı: 1, s. 87-133.

Bağlıoğlu, Ahmet, “Dürzîliğin Temel Kaynakları: Dürzî Risâleleri, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2003, sayı: 8, s. 179-197.

Yeşilbursa, Behcet Kemal, “İngiliz Belgelerine Göre Ortadoğu’daki Dürzi Toplumu”, Yeni Türkiye, 2016, cilt: XXII, sayı: 82, s. 798-804.

Tan, Muzaffer, “Geçmişten Günümüze Dürzîlik”, e-Makâlât Mezhep Araştırmaları, 2012, cilt: V, sayı: 2, s. 61-82.

Bağlıoğlu, Ahmet, “Dürziliğin Temel Kaynaklarından Hamza b. Ali’nin Risaleleri”, Dinî Araştırmalar, 2002, cilt: V, sayı: 14, s. 199-210.

Öz, Mustafa, “Dürzîlik”, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1989-1992, sayı: 7-8-9-10, s. 485-518.

Bağlıoğlu, Ahmet, “Dürzilik” İslam Mezhepleri Tarihi El Kitabı içinde, Edt: Hasan Onat, Sönmez Kutlu, Grafiker yay. Ankara, 2012, s. 269-294.

Şenzeybek, Aytekin, “Başlangıçtan Günümüze Dürzilik”, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2011, sayı: 31, s. 175-217.

Şenzeybek, Aytekin, “Dürzî Kutsal Metinleri “Resailü’l-Hikme” , Marife: Dini Araştırmalar Dergisi [Bilimsel Birikim], 2010, cilt: X, sayı: 2, s. 135-158.

Şenzeybek, Aytekin, “Dürzi Kutsal Metinleri İçerisinde Yer Alan Bazı Risalelerin Tasnif ve Tahlili”, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi [Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi], 2010, sayı: 29, s. 199-226.

Samur, Sebahattin, “Cebel-i Havranda Dürziler ve Sultan Abdulhamid'in Bunlarla İlgili Politikası (1878-1900), Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1995, sayı: 6, s. 47-58.

Arıkan, Adem, “Damad İbrahim Paşa’nın (Ö. 1010/1601) Dürzîler ile Mücadelesine Ulema Desteği: İsmail en-Nâblusî’nin (ö. 993/1585) Dürzîlere Reddiyesi = The Ulama’s Support for Damad İbrahim Pasha’s (d. 1010-1601) Struggle with the Druze: Ismail al-Nâblusi’s (d. 993/1585) Treatise on the Druze”, İslâm Tetkikleri Dergisi = Journal of Islamic Review, 2022, cilt: XII, sayı: 2, s. 559-587.

Bağlıoğlu, Ahmet, İnanç Esasları Açısından Dürzilik, Ankara 2004.

Öz, Mustafa, “Dürzilik”, MÜİFD, İstanbul 1995.sy.7-10.

Mecelletü'l- Ahbâri'd-Dürziyye. -- [y.y.] : Vizâretü'ş-Şuûni'd-Dîniyye, [t.y.]

Arıkan, Adem, “İslam Dünyasının Mezhep Haritası ve Nüfus Dağılımı = Sectarian Map of the Islamic World and Distribution of the Muslim Population”, İslâmi Araştırmalar = Journal of Islamic Research, 2018, cilt: XXIX, sayı: 2, s. 348-379.

Büyükkara, Mehmet Ali, “İslâm Kaynaklı Mezheplerin Ortadoğu’daki Coğrafi Dağılımı ve Tahmini Nüfusları”, Ortadoğu’nun Geleceği Açısından Şiî-Sünnî İlişkileri, 27-29 Eylül 2013, Çorum, 2014, s. 209-232.

Büyükkara, Mehmet Ali, “İslam Kaynaklı Mezheplerin Ortadoğu’daki Coğrafi Dağılımı ve Tahmini Nüfusları”, e-Makâlât Mezhep Araştırmaları, 2013, cilt: VI, sayı: 2, s. 321-354.

De Sacy, Antoine Isaac Silvistre, Expose de la Rregion des Druzes, Paris 1838.